در این قسمت از انجیل دو بار گفته شده، میان جماعت و عیسی همه چیز خوب پیش میرفت (آیات ۱۵ و ۲۲). اما کمی بعد، دیگر چنین نبود. وقتی به آیۀ ۲۸ میرسیم، مشاهده میکنیم که مردم به خشم آمده بودند و کوشیدند او را از بلندی به زیر بیندازند. چرا؟ عیسی با انتظارات ما چه کاری میکند که سبب میشود چنین تهدیدآمیز به نظر برسد؟
در این آیات، اولین موعظۀ عیسی را میشنویم. او با استفاده از گفتار اشعیا در ۶۱:۱، اولویتهای خدا را بیان کرد و فرمود که چگونه رسالتش این اولویتها را تحقق میبخشید. تعریفی که عیسی از رسالت الهی خود به دست میداد، عبارت بود از مژده دادن به فقیران و حاشیهنشینان، آزاد ساختن محبوسان، جایگزین کردن نابینایی با بینایی و طبق ترجمۀ قدیمی فارسی، «آزاد ساختن کوبیدگان» (آیۀ ۱۸). حقیقت میتواند ما را آزاد سازد، اما پیش از آنکه این کار را انجام دهد، گرایش به این دارد که واقعاً ما را اذیت کند. مردم نمیتوانستند تشخیص دهند چه اتفاقی در حال رخ دادن بود، اما وقتی عیسی به ایشان، یعنی به همشهریان خود، فرمود که ایمانشان به این خدا تا این حد اندک است، تصوراتشان آکنده است از انتظارات ناچیز و اینکه خیری از آن حاصل نمیشود، به او حملهور خشمگین شدند.
آنچه از این آیات بهروشنی استنباط میشود، اینست که طبق باورهای عمیق عیسی، خدا اشتیاق دارد قومش از هر زنجیری که دست و پایشان را میبندد، آزاد باشند- از زنجیر اسارتهای روانی و جسمی، چه در گذشته و چه در آینده. دل او برای ستمدیدگان میتپد، برای انسانهای آسیبپذیر و برای آنان که نیازهایشان بسیار آسان نادیده گرفته میشود. امروزه، هر گروهی از ایمانداران نیاز دارند که این آیات را فقط بخوانند و از خود بپرسند که آیا از این مرد اهل ناصره پیروی میکنند یا از مدیران نهادی خودمحور!
اما لوقا به این منظور که نسبت به خویشتن بیش از حد سختگیر نشویم، نیمۀ دوم از نقل قول از کتاب اشعیا را ذکر نکرده است، آن نیمه را که میفرماید: «تا… از روز انتقام خدایمان خبر دهم.» (اشعیا ۶۱:۲).
مطالعهٔ کتاب مقدس
لوقا ۴:۱۶-۲۴
پس به شهر ناصره که در آن پرورش یافته بود، رفت و در روز شَبّات، طبق معمول به کنیسه درآمد. و برخاست تا تلاوت کند. طومار اِشعیای نبی را به او دادند. چون آن را گشود، قسمتی را یافت که میفرماید: «روح خداوند بر من است، زیرا مرا مسح کرده تا فقیران را بشارت دهم و مرا فرستاده تا رهایی را به اسیران و بینایی را به نابینایان اعلام کنم، و ستمدیدگان را رهایی بخشم، و سال لطف خداوند را اعلام نمایم.» سپس طومار را فرو پیچید و به خادم کنیسه سپرد و بنشست. همه در کنیسه به او چشم دوخته بودند. آنگاه چنین سخن آغاز کرد: «امروز این نوشته، هنگامی که بدان گوش فرا میدادید، جامۀ عمل پوشید.» همه از او نیکو میگفتند و از کلام فیضآمیزش در شگفت بودند و میگفتند: «آیا این پسر یوسف نیست؟» عیسی به ایشان گفت: «بیگمان این مَثَل را بر من خواهید آورد که ”ای طبیب خود را شفا ده! آنچه شنیدهایم در کَفَرناحوم کردهای، اینجا در زادگاه خویش نیز انجام بده.“» سپس افزود: «آمین، به شما میگویم که هیچ پیامبری در دیار خویش پذیرفته نیست. '
مزمور ۱۱۹:۱۲۹-۱۳۶
شهادات تو شگفتانگیز است، از این رو، جان من آنها را نگاه میدارد. باز شدن کلام تو نور میبخشد، و سادهلوحان را فهیم میگرداند. دهان خود را گشوده، لَه لَه میزنم، زیرا که مشتاق فرمانهای تو هستم! بر من نظر کن و مرا فیض عطا فرما، بنا به رسم خود در حق دوستداران نام خویش. گامهای مرا در کلام خود استوار فرما، تا هیچ بدی بر من تسلط نیابد. مرا از ظلم انسان رهایی ده، تا احکام تو را نگاه دارم. روی خود را بر خادم خویش تابان ساز، و فرایض خود را به من بیاموز! نهرهای آب از دیدگانم جاری است، زیرا که شریعت تو را نگاه نمیدارند. '
اشعیا ۴۵:۲۲ تا آخر
«ای همۀ کرانهای زمین، به من روی آورید و نجات یابید! زیرا که من خدا هستم، و جز من خدایی نیست. به ذاتِ خود قسم خوردهام و این کلام به عدالت از دهانم صادر گشته، و بر زمین نخواهد افتاد، که هر زانویی در برابر من خم خواهد شد و به من هر زبانی سوگند وفاداری خواهد خورد. و ایشان دربارۀ من خواهند گفت: پارسایی و قوّت تنها در خداوند است. تمام آنان که از او خشمگینند نزد وی آمده، سرافکنده خواهند شد. اما در خداوند، همۀ فرزندان اسرائیل پارسا محسوب شده، فخر خواهند کرد.»'
رومیان ۱۵:۱-۶
ما که قوی هستیم، باید ناتوانیهای ضعیفان را متحمل شویم و در پی خشنودی خویش نباشیم. هر یک از ما باید همسایۀ خود را خشنود سازد، در آنچه برای او نیکو باشد و باعث بنایش شود. زیرا مسیح نیز در پی خشنودی خود نبود، چنانکه نوشته شده است: «توهینهای اهانتکنندگانِ تو بر من فرو افتاده.» زیرا آنچه در گذشته نوشته شده است، برای تعلیم ما بوده تا با پایداری و آن دلگرمی که کتب مقدّس میبخشد، امید داشته باشیم. اینک خدای بخشندۀ پایداری و دلگرمی به شما عطا کند که در انطباق با مسیحْ عیسی با یکدیگر همفکر باشید، تا یکدل و یکزبان، خدا یعنی پدر خداوند ما عیسی مسیح را تمجید کنید. '