شاید قبل از هر چیز، مهمترین و اولین راه پیشگیرى از وقوع آزار جنسى به کودک، با تمام وجود دوست‌داشتن و ابراز‌کردن آن، چه از طریق بیان لفظى و چه از طریق بوسیدن و در آغوش‌کشیدن می‌باشد. کودکى که از نظر روحى و عاطفى اغنا شده باشد، کمتر جذب افرادى مىشود که او را با انگیزه‌هاى نادرست محبت مى‌کنند. معمولاً چنین کودکى به دلیل داشتن اعتماد به نفس بالا، راحت‌تر نسبت به درخواست‌هاى ناشایست دیگران جواب «نه» مى‌دهد. این کودک به دلیل اطمینان از محبت بى چون و چراى والدین خود، اگر دچار آزار جنسى قرار گیرد، این موضوع را به احتمال زیاد با والدینش در میان خواهد گذاشت.
به‌منظور پیشگیرى، خوب است که آموزش صحیح مسائل جنسى و مهارت‌هاى اجتماعى را به کودکان مان بیاموزیم:
- شناخت اندام‌هاى جنسى: به کودکان خود بگویید که خدا بدن ما را آفریده و همهٔ قسمت‌هاى آن خوب است، اما بعضى قسمت‌هاى آن خصوصى است. کودک را با اندام‌هاى جنسى‌اش و با «اسامى صحیح آن» آشنا کنید. در هنگام صحبت در مورد اندام‌هاى جنسى، از کلمات عیب، بد و زشت استفاده نکنید؛
- لمس خوب و بد: براى او انواع لمس را توضیح دهید. بوسیدن و در آغوش‌گرفتن اعضاى خانواده که حس خوبى به او مى‌دهند، لمس خوب است. لمس‌هاى بد، فرد را عصبانى و مضطرب مى‌کند؛
- مالکیت بدن: به کودک بیاموزید که او مالک بر بدن خود است، حتى اگر لمس دیگران از نوع لمس خوب باشد او همچنان اجازهٔ اعتراض دارد. هنگام شستشوى بدن کودک اجازه دهید که او خودش قسمت خصوصى‌اش را بشوید، یا از او اجازه بگیرید. در مورد معاینهٔ پزشک نیز به کودک توضیح دهید که این کار با اجازهٔ او و با حضور شما صورت خواهد گرفت؛
- نه گفتن: در فرهنگ ما احترام‌گذاشتن به بزرگترها بسیار پسندیده است، اما در عین حال نباید اطاعت محض و بى‌چون‌و‌چرا را تعلیم داد. البته بچه‌ها باید در درجهٔ اول از والدین خود اطاعت کنند و در نبود آنها به پرستار یا معلم و شخص مسئول گوش دهند، اما در این مسیر نیز باید «نه گفتن» را به کودک بیاموزید، اینکه «هیچ کس» حق ندارد بدون اجازه و با زور به بدن او دست بزند. هیچ‌وقت به‌خاطر رعایت ادب، او را مجبور نکنید دیگران را ببوسد یا در آغوش شخصى به زور بماند؛
- تمرین سناریو: سناریو‌هاى مختلف را به‌صورت گفتگو با آنها تمرین کنید. به‌طور مثال:
- مادر: «اگر در دستشویى مدرسه کسى قصد داشت به جاى خصوصى تو دست بزند چه‌کار مى‌کنى؟»
کودک: «مى‌گویم نه.»
مادر: «اگر دوباره خواست دست بزند چه‌کار مى‌کنى؟»
کودک: «جیغ مى‌زنم.»؛
- مادر: «اگر در دستشویى مدرسه کسى قصد داشت به جاى خصوصى تو دست بزند چه‌کار مى‌کنى؟»
- شوخى ممنوع: شوخى با آلت تناسلى یا هر قسمت خصوصى دیگر، باعث ایجاد پیام دوگانه در ذهن کودکان مىشود؛ زیرا این شوخى، با این موضوع که اندام تناسلى او خصوصى است مغایرت دارد؛
- زندگى بدون راز: به او بگویید که قرار نیست با هیچ‌کس رازى داشته باشد، مگر رازی کوتاه‌مدت مثل غافگیر‌کردن کسى براى تولد و… که در نهایت همه از آن باخبر خواهند شد؛
- آگاهى از اینکه کودک ما کجا و با که هست: کودک را به‌تنهایی در اتاقی در بسته با بزرگسال رها نکنید. در کل نسبت به اینکه او کجا و با چه کسى است هوشیار باشید، البته این به معناى نگرانى همیشگى نیست.
در نهایت ما به‌عنوان والدین، امیدواریم تا با آموزش صحیح به فرزندانمان بتوانیم آنها را از خطر آزار جنسى محافظت کنیم. آموزش‌هایی مانند: احترام گذاشتن به خود او، به بدن او و آموزش نه گفتن در مقابل آنچه که کودک را آزار می‌دهد.
چگونه تشخیص دهیم کودکی مورد آزار جنسی قرار گرفته است؟ در مقابل آن چه رفتارى باید داشته باشیم (چه واکنشی باید از خود نشان دهیم)؟ در بخش سوم به این موضوعات خواهیم پرداخت.
اگر شما تجربه یا پیشنهادی در این مورد دارید، لطفاً آن را با ما در میان بگذارید.
