مسیحیان از تمام فرقه‌ها و فرهنگ‌ها، جشن‌ها و اعیاد به‌خصوصی را در تقویم‌های خود تعیین کرده و گرامی می‌دارند. برخی از این اعیاد، مثل کریسمس یا عید قیام، جشن‌های مهمی هستند و مربوط به مهم‌ترین وقایع زندگی مسیح می‌باشند. دیگر عیدها، می‌توانند مختص یک فرقه، فرهنگ یا کلیسایی خاص باشند. در این سری مقالات، در تلاش خواهیم بود تا برخی از مشهورترین اعیاد (نه مهم‌ترین عیدها از نظر الهیاتی!) و ویژگی‌های آنها را بدون هرگونه جانب‌داری، بررسی کنیم.

چهارشنبۀ خاکستر، روز بعد از سه‌شنبۀ اعتراف و آغازگر ایامی است که در دنیای انگلیسی‌زبان آن را تحت عنوان لِنت می‌شناسند. لنت دورانی است که ایامی مذهبی را به فصل بهار پیوند می‌دهد. این ایام پرهیز و روزه، ۴۰ روز به طول می‌انجامد و در شنبۀ مقدس، یعنی یک روز پیش از جشن قیام، به پایان می‌رسد. با این‌حال، باید توجه داشت که این دوران ۴۰ روزه شامل یکشنبه‌ها نمی‌شود. بنابراین، این ایام عبادی، در عمل، ۴۶ روز به طول می‌انجامد. این ایام روزه توسط بیشتر فرقه‌های مسیحی شناخته شده است، یعنی کلیساهای کاتولیک رومی، اسقفی، لوتری، متدیست و بسیاری از کلیساهای پیرو اصلاحات. این ایام در کلیسای ارتدکس شرق، تحت عنوان «روزۀ بزرگ» شناخته شده و تاریخ‌های مربوط به آن، با توجه به تقویم جولیانی معین می‌شوند.

اشارۀ کتاب‌مقدسی به ایام لنت یا روزۀ بزرگ را می‌توان در متی ۴، یعنی در ۴۰ روزی که عیسی در بیابان وسوسه شد، یافت. در این روایت، عیسی روزه می‌گیرد و شیطان در ابتدا او را وسوسه می‌کند نان بخورد، خدا را بیازماید و بعد تمام قدرت جهان در اختیار بگیرد. عیسی نیز جواب هر یک از وسوسه‌ها را با قرائت بخشی از کتب مقدس، می‌دهد. همچنین اشارۀ دیگری به این ایام را می‌توان در کتاب خروج یافت، یعنی زمانی که قوم اسرائیل به مدت ۴۰ سال در بیابان سرگردان بودند. در کلیساهای مختلف می‌توان شکل‌های مختلفی از روزه را مشاهده کرد. قدمت ایام لنت را می‌توان تا قرن چهارم دنبال کرد. آتناسیوس، اسقف اسکندریه، در سال ۳۳۱ میلادی نامه‌ای شبانی به نگارش درآورد و در آن مخاطبانش را تشویق کرد تا در دوره‌ای ۴۰ روزه، پیش از هفتۀ مقدس، روزه بگیرند. در نخستین شورای نیقیه در سال ۳۲۵ میلادی نیز به این ایام اشاره شده بود. در زمان‌های گذشته، مسیحیان در پلاس و خاکستر روزه می‌گرفتند و در تمام طول این ایام، هیچ محصول حیوانی را نمی‌خوردند. در کلیساهای ارتدکس شرق، هنوز هم سنت عدم استفاده از محصولات حیوانی در طول روزۀ بزرگ رواج دارد. اما امروزه در کلیساها دیگر اوضاع مانند گذشته سختگیرانه نیست. در کلیسای کاتولیک رومی، در روزهای خاص مانند چهارشنبۀ خاکستر و جمعهٔ نیک روزه می‌گیرند. در برخی کلیساها مانند کلیساهای اسقفی، در تمام این ایام، روزه می‌گیرند، اما این روزه‌ها اغلب اختیاری است و مسیحیان ترغیب می‌شوند تا در مورد آنچه از آن پرهیز می‌کنند، خلاق باشند (مانند قهوه، تلویزیون و غیره).

علاوه بر روزه‌گرفتن، مسیحیان در بسیاری از کلیساها تشویق می‌شوند تا به انضباط یا تمرین‌های روحانی خاص دیگری نیز بپردازند. این می‌تواند شامل مواردی چون رازگاهان ایام لنت، با شروع این ایام در چهارشنبۀ خاکستر باشد. لنت در بیشتر فرقه‌ها زمانی برای دعا، توبه، انکار نَفْس و صدقه‌دادن است. پرداختن به رازگاهان به این انضباط‌ها کمک زیادی می‌کند و می‌توان آن را با رازگاهان ایام ادوِنت قابل قیاس دانست. اهمیت ویژۀ چهارشنبۀ خاکستر، به‌عنوان نخستین روز ایام پرهیز، متأخرتر از ایام لنت است. مسیحیان در طول مراسم چهارشنبۀ خاکستر به انضباط، دعا و روزه در این ایام دعوت می‌شوند و کمی خاکستر به شکل صلیب بر پیشانی آنها مالیده می‌شود. برخی از مسیحیان ممکن است این نشان را تا انتهای روز از روی پیشانی خود پاک نکنند. این خاکسترها اغلب با سوزاندن صلیب‌های ساخته شده از شاخه‌های نخل، متعلق به سه‌شنبۀ اعتراف سال گذشته تولید می‌شوند و یادآور فناپذیری و ضعف اخلاقی انسان‌ هستند. کلمات مربوط به مراسم عبادی این روز، برگرفته از پیدایش ۳‏:‏۱۹ هستند: «تو خاک هستی و به خاک باز خواهی گشت». سپس، کلماتی تشویق‌آمیز و دلگرم‌کننده برای توبه و ایمان به انجیل به آن اضافه می‌شوند.

مسیحیان، مخصوصاً اعضای کلیسای کاتولیک رومی، تشویق می‌شوند خاکستر را در پاکت‌هایی کاغذی با خود به منزل برده، با آن نشان صلیب را بر پیشانی دوستان و خانوادۀ خود نیز بکشند. این خاکستر باید توسط کشیش یا فردی که دست‌گذاری شده، تقدیس شده باشد، اما افراد عادی هم می‌توانند آن را با دیگران تقسیم کنند. همین‌طور، آن را می‌توان بر پیشانی هر کسی مالید، حتی کسانی که عضو کلیسا نیستند. با وجود آنکه چهارشنبۀ خاکستر در روز به‌خصوصی برگزار می‌شود، اما مرسوم است که مسیحیان در ابتدای شب، وعده‌ای غذا را با هم صرف کرده، به این ترتیب، روزه را آغاز می‌کنند.

کشیدن صلیب بر پیشانی اعضا در مراسم ویژۀ کلیسایی در چهارشنبۀ خاکستر، اغلب به پاپ گریگوری کبیر (حدود ۵۴۰‏-‏۶۰۴ میلادی) نسبت داده می‌شود. این سنت در ابتدا در بخش غربی امپراتوری روم آغاز شد. در نتیجه، این سنت در کلیساهای مدرن، مختص کلیساهای کاتولیک رومی و پروتستان است. در کلیساهای ارتدکس شرق، «روزۀ بزرگ» به‌جای چهارشنبۀ خاکستر، با «دوشنبۀ پاک» آغاز می‌شود که روزی آرام و شاد است. این روز بر اساس متی ۶‏:‏۱۶ انتخاب شده است، یعنی جایی که عیسی به حاضران می‌گوید که مانند ریاکاران نباشند؛ یعنی کسانی که روزه می‌گیرند، نباید ترشرو باشند و چهرۀ خود را دگرگون سازند.

مقالات مرتبط

دیدگاه شما در مورد این مطلب:
این دیدگاه به‌طور خصوصی برای ما فرستاده می‌شود. بنابراین، مشخصات شما «کاملاً» محفوظ است.