تداخل و چندگانگی انواع تبعیض

تبعیض همیشه چند لایه‌ای بوده است و انواع آن با هم تداخل داشته‌اند. منتهی تنها در چندین دههٔ اخیر است که به‌وجود تعدد تبعیض‌ اعتراف شده است. سن، وضعیت اجتماعی- اقتصادی، پیشینهٔ نژادی یا قومی، مذهب، منشأ ملی، شهروندی، وضعیت سلامت به ویژه ایدز/اچ‌آی‌وی و معلولیت و همچنین فقر و گرایش جنسی نمونه‌هایی از عواملی هستند که می‌توانند ماهیت تبعیض‌ علیه زنان را تشدید کنند یا در مواردی بر روی آن تأثیر بگذارند. 

در چهارمین کنفرانس جهانی زنان، کشورها تصدیق‌ کردند که بسیاری از زنانی که به دلیل عواملی مانند نژاد، زبان، قومیت، فرهنگ، مذهب، معلولیت یا طبقهٔ اجتماعی-اقتصادی یا بومی؛ مهاجر (از جمله زنان کارگر)، آواره یا پناهنده هستند با موانع مضاعفی در بهره‌مند‌شدن از حقوق خود روبه‌رو می‌شوند. کنفرانس دیگری که حائز اهمیت است، کنفرانس جهانی دوربان است که سازمان ملل علیه نژادپرستی، تبعیض نژادی، بیگانه‌هراسی و تعصب‌های مربوطه در سال‌های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۹ برپا کرد. این همان کنفرانسی است که با واکنش‌های زیادی روبه‌رو شد. مخصوصاً پس از آنکه در کنفرانس سال ۲۰۰۹ محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت ایران، به جای تمرکز بر چگونگی رفع تبعیض، به حمله به کشورهای دیگر پرداخت که در واکنش به سخنرانی وی بیش از ۴۰ دیپلمات جلسه را به نشانهٔ اعتراض ترک کردند.

نتیجهٔ کنفرانس سال ۲۰۰۱، تصویب اعلامیهٔ  دوربان بود که تعهدی از سوی کشورها به همکاری برای ریشه‌کنی نژاد‌پرستی، تبعیض نژادی، بیگانه‌هراسی و تعصب‌های مربوط به آن بود.

 در مادهٔ ‌۶۹ این اعلامیه آمده است: «ما [کشورهای امضاکننده] متقاعد شده‌ایم که نژاد‌پرستی، تبعیض نژادی، بیگانه‌هراسی و رفتار متعصبانه بر زنان و دختران، می‌توانند از جمله عواملی باشند که به وخامت اوضاع زندگی، فقر، خشونت، انواع مختلف تبعیض، محدودیت و نقض حقوق بشر منجر می‌شوند.» 

ما [کشورهای امضاکننده] نیاز به ادغام دیدگاه جنسیتی در سیاست‌ها، راهبردها و برنامه‌هایی نظیر اقدام علیه نژادپرستی، تبعیض‌نژادی، بیگانه‌هراسی و تعصب‌های مربوطه داریم تا بتوانیم به اشکال مختلف تبعیض بپردازیم.»

کمیتهٔ رفع تبعیض نژادی نیز در توصیهٔ عمومی خود در مورد ابعاد جنسیتی تبعیض نژادی خاطرنشان کرد که تبعیض نژادی همیشه بر زنان و مردان به‌طور یکسان تأثیر نمی‌گذارد. شرایطی وجود دارند که تبعیض‌ نژادی تنها یا در درجهٔ اول زنان را به گونه‌ای متفاوت یا با شدت و حدت ناهمگون تحت تأثیر قرار می‌دهند. چنین تبعیض‌های نژادی اغلب مورد توجه قرار نمی‌گیرند، مگر آنکه به‌طور صریح تشخیص داده شوند یا این اصل تصدیق شود که تجربیات زندگی زنان و مردان، هم در حوزهٔ عمومی و هم در حوزهٔ شخصی نسبت به تبعیض متفاوت است. 

کمیتهٔ رفع تبعیض علیه زنان نیز در توصیهٔ عمومی خود تأکید کرده است که کشورهای عضو باید با اتخاذ تدابیر ویژه به تبعیض‌های متعدد علیه زنان پایان دهند. کنوانسیون حقوقِ افراد دارای معلولیت، اولین عهدنامهٔ الزامی حقوق بشر است که صراحتاً به تبعیض‌های متعدد علیه زنان و دختران پرداخته، دولت‌های عضو را ملزم به اتخاذ تدابیری می‌کند که از بهره‌مند‌شدن زنان و دختران معلول از حقوق مساوی اطمینان حاصل کنند. ایران یکی از کشورهایی است که این کنوانسیون را امضا کرده، امّا نسبت به مادهٔ ۴۶ آن اعلام حقِ شرط کرده است. جمهوری اسلامی اظهار داشته است که ملزم به رعایت مفادی از کنوانسیون که مغایر با موازین حقوقی جاری خود باشد نخواهد بود.

مقالات مرتبط

دیدگاه شما در مورد این مطلب:
این دیدگاه به‌طور خصوصی برای ما فرستاده می‌شود. بنابراین، مشخصات شما «کاملاً» محفوظ است.