بسیاری از افرادی که به‌تازگی متوجه علائم افسردگی در زندگی خود می‌شوند، با این سؤال روبه‌رو می‌شوند که چه اتفاقی در آنها در حال رخ دادن است؟ و یا تا چه حد این علائم غیر عادی و مشکل‌ساز هستند؟ یکی از بزرگترین ترس‌های این افراداین است که مبادا این علائم باعث روان‌پریشی در آنها شود.و متأسفانه، عکس العمل و دید منفی اطرافیان نسبت به موضوع افسردگی نیز به آنها در این زمینه کمکی نخواهد کرد.
با وجود آنکه افراد افسرده در کشمکش با حس افسردگی احساس تنهایی می‌کنند، اما واقعیت این است که گروه زیادی از مردم در طول زندگی خود، گاهی و یا حتی به صورت مداوم، افسردگی را تجربه می‌کنند. بر اساس تحقیقات انجام شده،به‌طور میانگین از هر۴ نفر یک نفر، در مرحله‌ای از طول عمر خود دچار افسردگی شدید می‌شود.
هر فردی در هر سن و یا مرحله‌ای از زندگی ممکن استدچار افسردگی شود. فرقی نمی‌کند که شما شخصی اجتماعی هستید و یا خجالتی، زن و یا مرد، پیر و یا جوان، فقیر و یا ثروتمند. افسردگی می‌تواند گریبانگیر خیلی از ما شود. پس به‌یاد داشته باشید کهشما تنها نیستید.
افسردگی واژه‌ای است که در زبان عامیانه برای توصیف احساساتی از جمله ناراحتی، ناامیدی، و یا بی‌علاقگی استفاده می‌شود. اما در روانشناسی بالینی کلمهٔ افسردگی یا افسردگی عمده (ماژور دِپرِشِن)، از سه جهت با کلمهٔ افسردگی که در مکالمات روزانه استفاده می‌شود فرق دارد:
- افسردگی عمده شدیدتر است؛
- افسردگی عمده مدت زمان بیشتری ادامه دارد (۲ هفته یا بیشتر)؛
- افسردگی عمده روند عادی زندگی روزمره را تغییر می‌دهد.
در این مقاله، منظور از واژهٔ افسردگی، اختلال افسردگی عمده یا ماژور است.
سندرم افسردگی
سندرم، به مجموعه‌ای از خصوصیات و علائم بیماری گفته می‌شود که معمولاً همزمان اتفاق می‌افتند. سندرم افسردگی مجموعه‌ای از احساسات و رفتارهایی است که در افراد افسرده رایج و مشترک است. گاهی فرد فقط برخی از این علائم را تجربه می‌کند، و گاهی بر عکس تمام علائم افسردگی را می‌توان یک‌جا در شخص دید. البته تفاوت‌های شخصیتی و فردی افراد نیز نقش بسیار مهمی در تعداد نشانه‌ها، شدت و مقدار زمانی که شخص علائم افسردگی را تجربه می‌کند، دارد. در بخش بعدی بیشتر به علائم افسردگی خواهیم پرداخت.
حالت‌های احساسی
افسردگی باعث ایجاد اختلال در شیوهٔ تفکر و احساس می‌شود. یکی از مشخصات افسردگی، داشتن احساس ناتوانی، اندوه و غم به‌صورت مداوم به‌مدت بیش دو هفته است. در افسردگی خفیف، افراد ممکن است تمام روز احساس غم و اندوه را تجربه نکنند اما گاهی احساس گرفتگی و ناراحتی را دارند. این افراد با تجربه‌ای مثبت احساس شادی می‌کنند اما با کوچکترین اتفاق منفی سریعاً مأیوس و ناامید می‌شوند.
ولی در افسردگی شدید، فرد تمام روز احساس غم و ناامیدی دارد و متأسفانه اتفاقات مثبت تأثیری در بهبودی حال فرد ندارد. احساسات منفی در این افراد در طی روز در حال نوسان است. شدتاین احساسات گاهی در صبح بیشتر و در بعد از ظهر کمی خفیف‌تر است.
علاوه بر احساس ناراحتی و اندوه، اضطراب و نگرانی نیز در بین افراد افسرده رایج است.
طرز تفکر
انسان‌های افسرده به شیوه‌های خاصی فکر می‌کنند. یکی از بارزترین مشخصات افراد افسرده نوع طرز تفکر آنهاست. در واقع، علاوه بر علائم فیزیکی و احساسی، افسردگی تأثیر زیادی بر طرز تفکر و اندیشهٔ انسان‌ها دارد.
افراد افسرده اغلب نگرش منفی نسبت به خود و اطرافیانشان دارند. آنها اغلب به مشکلات زندگی و احساسات منفی خود تمرکز کرده و معمولاً از آینده و بهبودی شرایط خود مأیوس و ناامید هستند.
افراد افسرده همچنین احساس محکومیت زیادی دارند. آنها اغلب خودشان را مقصر و دلیل همهٔ اتفاقات بد زندگی خود، از جمله حال افسردهٔ خود می‌دانند. به طور معمول این افراد از اعتماد به نفس نسبتاً پایینی برخوردارند.
تغییرات فیزیکی
بسیاری از مبتلایان به افسردگی علائم فیزیکی افسردگی را نیز تجربه می‌کنند.
- خواب: افسردگی معمولاً با تغییرات الگوی خواب همراه است و می‌تواند به‌شکل بی‌خوابی و یا بیش از حد معمول خوابیدن بروز کند.
- اشتها: گاهی افراد مبتلا به افسردگی برای مقابله با حالت‌های روحی خود به کم‌خوری یا پرخوری روی می‌آورند، و همین باعث کاهش و یا افزایش وزن آنها می‌شود.
- بی‌علاقگی: کاهش علاقه و اشتیاق افراد برای کارهای روزمره از دیگر خصوصیات مبتلایان به افسردگی است. این افراد ممکن است گاهی به عدم تمایلات جنسی نیز دچار شوند.
- کمبود انرژی: انسان‌های افسرده معمولاً احساس خستگی و ناتوانی می‌کنند. آنها انرژی و انگیزهٔ کافی برای انجام کارهای روزمرهٔ خود را ندارند و از انجام فعالیت‌هایی که قبلاً مورد علاقهٔ آنها بوده است، لذت نمی‌برند.
ارتباطات اجتماعی
افراد مبتلا به افسردگی گاهی در ارتباطات اجتماعی خود با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند. به‌طور مثال، این افراد گاهی بسیار حساس و زود رنج هستند و احساس رضایت و شادی از ارتباطات خانوادگی و نزدیک خود ندارند. آنها گاهی در جمع‌های بزرگ، مضطربو یا خجالتی هستند. احساس تنهایی و عدم حفظ رابطه با دیگران ازخصوصیات مشترک افراد مبتلا به افسردگی است.
در قسمت بعد به علل افسردگی و عوامل ایجاد آن خواهیم پرداخت.
