دستیابی به برابری بین زنان و مردان و رفع هرگونه تبعیض علیه زنان، حقوق بنیادی و از ارزش‌های سازمان ملل است. با این وجود، زنان در سراسر جهان مرتباً در طول زندگی خود از نقض حقوق بشر رنج می‌برند. به علاوه، تحقق حقوق بشر زنان همیشه در اولویت نبوده است. دستیابی به مساوات بین زن و مرد مستلزم درک کامل مواردی است که زنان در آن تبعیض را تجربه می‌کنند و از برابری محروم می‌شوند تا راهکارهای مناسبی برای از بین بردن چنین تبعیض‌هایی پیدا شود.
سازمان ملل متحد بر برابری حقوق زن و مرد تاکید دارد و دارای سابقهٔ طولانی در حمایت زنان از بهرمند شدن این حقوق دارد و در دهه‌های اخیر پیشرفت‌های زیادی در زمینهٔ تأمین حقوق زنان در سراسر جهان انجام داده است. با این حال، شکاف‌های مهمّی وجود دارد. از آنجا که واقعیت‌های زندگی زنان به طور مداوم در حال تغییر است، تبعیض‌های جدیدی علیه آنها مرتباً ظاهر می‌شود. برخی از گروه‌های زن با تبعیض مضاعف از جمله بر اساس سن، قومیت، ملیت، مذهب، وضعیت سلامت، وضعیت تاهل، تحصیلات، معلولیت و وضعیت اقتصادی و اجتماعی روبرو هستند.
باید هنگام تدوین برنامه برای مبارزه با تبعیض علیه زنان تمام اشکال و انواع تبعیض در نظر گرفته شود. از زمان تاسیس سازمان ملل متحد، برابری بین زن و مرد از اساسی‌ترین ضمانت‌های حقوق بشر بوده است. مردم ملل متحد در منشور سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۵ ”… با اعلام مجدد ایمان خود به حقوق اساسی بشر و به حیثیت و ارزش شخصیت انسانی و به تساوی حقوق مرد و زن…“ اصول و اهداف عمومی این منشور را پایه‌گذاری کردند.
به علاوه، مادهٔ ۱ این منشور تصریح کرده است که ”حصول همکاری بین‌المللی در حل مسائل بین‌المللی که دارای جنبه‌های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی یا بشر دوستی است و … پیشبرد و تشویق احترام به حقوق بشر و آزادی‌های اساسی برای همگان بدون تمایز از حیث نژاد ـ جنس ـ زبان یا مذهب“ یکی از اصول و اهداف عمومی منشور سازمان ملل است.ممنوعیت تبعیض بر اساس جنسیت در ماده‌های ۱۳ و ۵۵ منشور سازمان ملل نیز تأکید شده است.
در سال ۱۹۴۸، اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر به تصویب رسید. در این اعلامیه اعضای ملل متحد دوباره ایمان خود را به حقوق اساسی بشر و حیثیت و کرامت و ارزش فرد انسان و برابری حقوق مردان و زنان اعلام کردند. نه تنها در مقدمه بلکه در ماده‌های ۱ و ۲ این اعلامیه نیز برابری حقوق زنان و مردان تأکید شده است. مادهٔ ۱ این اعلامیه تصریح کرده است که ” تمام افراد بشر آزاد زاده می‌شوند و از لحاظ حیثیت و کرامت و حقوق با هم برابراند. همگی دارای عقل و وجدان هستند و باید با یکدیگر با روحیه‌ای برادرانه رفتار کنند.“ بر طبق مادهٔ ۲ این اعلامیه، بهره‌مندی از تمام حقوق و همهٔ آزادی‌های ذکر شده در این اعلامیه باید بدون هیچ‌گونه تمایزی، به ویژه ”از حیث نژاد، رنگ، جنس، زبان، دین، عقیدهٔ سیاسی یا هر عقیدهٔ دیگر، و همچنین منشاء ملی یا اجتماعی، ثروت، ولادت یا هر وضعیت دیگر“ صورت گیرد.
به غیر از منشور سازمان ملل و اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر، کمیسیون حقوق بشر پیمان‌نامه‌های دیگری را نیز به تصویب رسانده است که کشورهایی که آنها را امضاء کرده‌اند را موظف می‌سازد تا به مفاد آن پایبند باشند. برای مثال؛ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دو کنوانسیونی هستند که لایحهٔ بین‌المللی حقوق بشر را تشکیل می‌دهند. مفاد این دو میثاق و همچنین سایر معاهدات حقوق بشر، برای کشورهایی که آنها را امضاء کرده‌اند لازم‌الجرا هستند. محمدرضاشاه پهلوی این دو کنوانسیون را امضاء کرد و جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب آنها را به ارث برد. پس نسبت به آنها مسئول است. هر دوی این میثاق‌ها از همان عباراتی که در بالا ذکر شد برای ممنوعیت تبعیض بر اساس جنسیت (مادهٔ ۲) استفاده می‌کنند. به علاوه، در مادهٔ ۳ این کنوانسیون‌ها حق برابر زن و مرد از بهره‌مند شدن از کلیهٔ حقوق مندرج در این کنوانسیون‌ها تضمین شده است.
در مقالهٔ بعدی نگاه بیشتری به معاهدات حقوق بشر در خصوص زنان خواهیم انداخت.
