خشونت علیه زنان
اعلامیهٔ رفع خشونت علیه زنان که در سال ۱۹۹۳ توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد، بهمنظور «بهرسمیتشناختن حق زنان برای داشتن زندگی خالی از خشونت» در وین به تصویب رسید، «خشونت علیه زنان» را چنین تعریف میکند: «هرگونه عمل خشونتآمیز بر پایهٔ جنسیت که بتواند منجر به آسیب فیزیکی (بدنی)، جنسی یا روانی به زنان شود. این خشونتها چه در جامعه و چه در حوزهٔ شخصی، شامل اجبار و تهدید به انجام کاری به جبر و زور یا سلب آزادی به شیوهٔ مستبدانه نیز میباشد.
از ابتدای دههٔ ۱۹۹۰، خشونت علیه زنان در گفتمان حقوق بشر مورد توجه بسیاری قرار گرفت. بااینحال سالها طول کشید تا جنبش حقوق زنان با تلاش مداوم بتواند جامهٔ جهانی را متقاعد سازد که در مورد خشونت علیه زنان، بهعنوان نگرانی حقوق بشری صحبت کرده و بپذیرد که خشونت بر پایهٔ جنسیت نقض جدی حقوق بشر با اهمیتی جهانی است. همچنین، تهدیدی برای توسعهٔ بشر و صلح و امنیت بینالمللی بهشمار میآید.
دستور کار کنفرانس جهانی حقوق بشر که سال۱۹۹۳ در وین برگزار شد، در ابتدا اشارهای به زنان یا به جنبههای جنسینی حقوق بشر نکرده بود. این جنبش حقوق زنان بود که توجه به موضوع خشونت علیه زنان را در طول کنفرانس مطرح کرد و راه را برای بهرسمیتشناختن رفع خشونت علیه زنان، در حوزهٔ خصوصی و عمومی در اعلامیهٔ وین بهعنوان یک تعهد حقوق بشری باز کرد. متعاقباً، همانطور که گفته شد، مجمع عمومی، اعلامیهٔ رفع خشونت علیه زنان را در دسامبر ۱۹۹۳ تصویب کرد. این اولین ابزار بینالمللی بود که بهطور خاص به این موضوع میپرداخت. این اعلامیه تصدیق میکند که خشونت علیه زنان، نقض حقوق و آزادیهای اساسی زنان بهشمار میآید و ناشی از نابرابری قدرت در روابط زنان و مردان در طول تاریخ است.
در این اعلامیه از کشورها خواسته شده تا خشونت علیه زنان را محکوم کرده، در جهت ازبینبردن آن تلاش کنند. در سال ۱۹۹۴، کمیسیون حقوق بشر گزارشگر ویژهای در خصوص خشونت علیه زنان، علل و پیامدهای آن منصوب کرد. ایجاد این دستورالعمل، امکان توسعهٔ پویای استانداردهای حقوق بشر برای پاسخگویی به چالشهای معاصر و موضوعات در حال ظهور با توجه به خشونت علیه زنان را فراهم ساخته است. گزارشگر ویژه از طریق تحقیقات خود مفاهیم و چارچوبهای قانونی در رابطه با حقوق بشر و خشونت علیه زنان را بهطور چشمگیری توسعه داده است. چهارمین کنفرانس جهانی زنان، مجدداً نتیجهگیری کنفرانس جهانی وین را مورد تأیید قرار داد و خشونت علیه زنان را بهعنوان یکی از ۱۲ موضوع نگرانکننده ذکر کرد.
کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان صریحاً به خشونت علیه زنان اشاره نمیکند، اما کمیتهٔ مربوطه در توصیههای کلی خود (شمارهٔ ۱۹ (۱۹۹۲))، در مورد خشونت علیه زنان ذکر کرده است که: «خشونت علیه زنان بهخاطر جنسیتشان بوده و خشونت بر علیه زنان تأثیرات نامطلوبی را بر آنها میگذارد.» این خشونت بهطور جدی توانایی زنان در بهدستآوردن حقوق و آزادیهای مبتنی بر برابری با مردان را مهار میکند. تصویب این توصیهٔ کلی، گامی مهم در جهت شناخت این موضوع در کنفرانس جهانی وین بود.