مسیحیان از تمام فرقهها و فرهنگها، جشنها و اعیاد بهخصوصی را در تقویمهای خود تعیین کرده و گرامی میدارند. برخی از این اعیاد، مثل کریسمس یا عید قیام، جشنهای مهمی هستند و مربوط به مهمترین وقایع زندگی مسیح میباشند. دیگر عیدها، میتوانند مختص یک فرقه، فرهنگ یا کلیسایی خاص باشند. در این سری مقالات، در تلاش خواهیم بود تا برخی از مشهورترین اعیاد (نه مهمترین عیدها از نظر الهیاتی!) و ویژگیهای آنها را بدون هرگونه جانبداری، بررسی کنیم.
جشن پنتیکاست یکی از مهمترین اعیاد در تقویم مسیحیان است و گاهی حتی آن را مهمتر از کریسمس نیز میدانند. این روز یکی از دوازده «جشن عظیم» در کلیساهای ارتدکس شرق و یکی از قدیمیترین اعیاد مسیحی است که ریشه در جشن یهودی شاووت دارد. این جشن برداشت محصول یهودی، هفت هفته و یک روز (۵۰ روز) بعد از نخستین روز پسخ برگزار میشود. با وجود آنکه مسیحیان این نام یهودی را نگه داشتند، اما ۵۰ روز فاصلۀ زمانی را از یکشنبۀ قیام محاسبه کردند، نه از عید پسخ. پنتیکاست احتمالاً در قرن چهارم تبدیل به یکی از جشنهای اصلی کلیسا شد. این امر در تقابل با گروهی به نام مقدونیهایها شکل گرفت که الوهیت روحالقدس را انکار میکردند. پنتیکاست مسیحی در حال حاضر، در پنجاهمین روز یا هفتمین یکشنبۀ بعد از عید قیام جشن گرفته میشود. این یعنی اینکه تاریخ این عید نیز روزی ثابت در تقویم نیست و با توجه به تاریخ عید قیام مشخص میشود.
پنتیکاست برای ایمانداران مسیحی نشانگر وقایعی است که در اعمال ۲ میخوانیم؛ یعنی زمانی که روحالقدس هنگام جمعشدن شاگردان برای جشن شاووت در بخشی از معبد اورشلیم مانند تندبادی بر آنان فرود آمد. سپس، زبانههای آتش نیز بر آنان قرار گرفت. بسیاری از یهودیان پراکنده در سرزمینهای دیگر در آن زمان آنجا حضور داشتند، زیرا این جشن، زمان سفرهای زیارتی یهودیان بود. این یهودیان از نقاط مختلفی که امروزه در کشورهای ترکیه، مصر و ایران قرار دارند، به اورشلیم رفته بودند. آنان به زبانهای مختلف صحبت میکردند، با اینحال، ناگهان تحت قدرت روحالقدس توانستند با یکدیگر سخن گفته، سخنان یکدیگر را درک کنند. آنان عطای صحبتکردن به زبانهای عجیب را یافتند؛ یعنی عطایی که نفرین پیدایش ۱۱ را باطل کرد. در پیدایش ۱۱ میخوانیم که خدا چگونه زبانهای آدمیان را مغشوش ساخت، زیرا آنان میخواستند برج بابِل را بسازند. با قرارگرفتن روحالقدس بر حاضران، پطرس رسول طی موعظهای وضعیت را برای آنان توضیح داد. در نهایت، بعد از صحبت در مورد اینکه انبیای عهدعتیق چگونه انتظار عیسای مسیح را میکشیدند، پطرس از حاضران خواست تا توبه کنند و برای آمرزش گناهان خود در نام عیسی تعمید گیرند و ۳۰۰۰ نفر از آنان نیز چنین کردند.
به همین دلیل، کلیساها اغلب در روز پنتیکاست تعمید میدهند. در کتابمقدس میخوانیم که روحالقدس هنگام تعمید عیسی به شکل کبوتر بر او قرار گرفت. همینطور، در کتاب اعمال رسولان میخوانیم که روحالقدس هنگام تعمیدگرفتن بسیاری از ایمانداران بر آنان قرار گرفت. به همین ترتیب، هنوز هم باور بر این است که روحالقدس هنگام تعمید ایمانداران بر آنان قرار میگیرد؛ درست همانطور که یحیای تعمیددهنده در مورد عیسی گفته بود: «من شما را با آب تعمید دادهام، امّا او با روحالقدس تعمیدتان خواهد داد.» بر اساس نوشتههای یوحنا، تعمید آب تنها پیشدرآمدی بر تعمید روحالقدس است. این ارتباط منجر به خلق نام جدیدی برای این روز در زبان انگلیسی به معنای «یکشنبۀ سفید» شد که به لباس سفیدرنگ تعمید اشاره دارد.
با اینحال، پنتیکاست در کلیساهای مدرن غربی، اغلب با رنگ قرمز مرتبط دانسته میشود. کشیشان جامههای قرمزرنگ خود را در یکشنبۀ پنتیکاست بر تن کرده، پرچمهای قرمزرنگی را نیز به دیوارها میآویزند. رهاکردن بادکنکهای قرمز نیز میتواند بخشی از جشن تولد کلیسا در نخستین روز پنتیکاست باشد. این رنگ هم نماد شادی و هم آتش روحالقدس است. در برخی فرهنگهای غربی، از گل، میوه و شاخههای درختان نیز برای تزئین کلیسا استفاده میشود. اینها نیز اغلب قرمزرنگ هستند. در بسیاری از کلیساها ممکن است سرودهایی برای روحالقدس نیز خوانده شود. در کلیساهای کاتولیک رومی اغلب، سرودهای لاتین Veni Sancte Spiritus و Veni Creator Spiritus خوانده میشوند که به زبانهای مختلف نیز ترجمه شدهاند. در بسیاری از فرقهها، از سازهای برنجین برای تولید صداهایی شبیه به تندباد استفاده میشود که بر اساس باب ۲ کتاب اعمال رسولان، روحالقدس بدان شکل بر شاگردان قرار گرفت. تا اواسط قرن بیستم، گروههای موسیقی با سازهای برنجین در روز پنتیکاست و همینطور در طول هفتۀ پس از آن، در شمال انگلستان رژههایی را برگزار میکردند. بسیاری از فرقهها، عشای مقدس ربانی را در این روز برگزار میکنند و کلیساهای کاتولیک رومی که تعلیم میدهند مریم، مادر عیسی، در روز پنتیکاست حضور داشت، بهطور خاص، او را در این روز تکریم میکنند. در کلیساهای ارتدکس شرق، پنتیکاست را در همان روز بهعنوان عید تثلیث برگزار میکنند. آنان کلیساها را با گل تزئین کرده، بهجای جامههای قرمز، لباس سبز را بهعنوان نماد حیاتبخش قدرت روح خدا بر تن میکنند. کلیسای رسولی ارامنه نیز آیین باستانی زانوزدن را در این روز برگزار میکنند که نشانۀ تعهدی دوباره به خداوند در پایان ایام عید قیام است.