محبت به دشمن

شنیده‌اید که گفته شده است، “همسایه‌ات را محبت نما و با دشمنت دشمنی کن.” امّا من به شما می‌گویم دشمنان خود را محبت نمایید. متی ۵: ۴۳ – ۴۴

یهودیان در طول سکونت چند هزارسالۀ خود در سرزمین اسرائیل (فلسطین)، عمدتاً مورد دشمنی اقوام اطراف خود قرار می‌گرفتند. این دشمنی دلایل متعددی داشت که در این مختصر، فرصت پرداختن به آن نیست اما، زیستن در میان دشمنان موجب شده بود که یهودیان از حداکثر امکانات موجود برای دفاع از خود بهره گیرند. در بسیاری از ادوار تاریخی، تهدید دشمن سبب ایجاد اتحادی ملی در بین این مردم می‌شد، اتحادی که ریشه‌ای عمیق در اعتقادات مذهبی یهودیان داشت. شاید هویت مذهبی این مردم سبب شده بود که تاکید رهبران مذهبی قوم نیز بیشتر بر آن قسمتهایی از کلام خدا باشد که مخالفت با دشمنان را ضامن بقای هویت ملی ـ مذهبی قوم می‌دانستند. هرچند در کتب عهد عتیق از مخالفین خدای اسرائیل با عنوان دشمنان سخن به میان می‌آید، اما در هیچ قسمتی از آن فرمانی مبنی بر ترویج دشمنی از طرف خدا صادر نشده است، بلکه مخالفت با دشمنان تنها به منظور دفاع در مقابل دشمن متخاصم مطرح شده بود.

عیسی نیز به خوبی می‌دانست که “دشمنی با دشمنان” تعبیر علمای دین است و نه قاعده‌ای کلی در کلام خدا. او به هیچ‌وجه قصد آن نداشت که تغییری در کلام مکتوب خدا ایجاد کند، بلکه هدف او صرفاً حذف تعابیر اشتباه بود. به همین خاطر در اینگونه مواقع، او بجای استفاده از عبارت “مکتوب است” از لفظ “شنیده‌اید” استفاده می‌کند، تا نشان دهد که یک تعبیر اشتباه مد‌نظر اوست و نه کلام مکتوب خدا.

با این وجود، کلام عیسی برای مردم زمانش، کلامی انقلابی بود. چطور ممکن است دشمن را مورد محبت قرار داد؟ پاسخ عیسی به این سؤال پایه و اساس مسیحیت پیشرونده در قرون بعدی شد. برای بشارت انجیل به سایر نقاط جهان، شاگردان عیسی باید از تعصبات ملی خود آزاد شده، خدایی را به جهان معرفی می‌کردند که همۀ مردم جهان را مورد محبت خود قرار می‌دهد. دیگر زمان آن فرا رسیده بود که نام یهوه به تمامی جهان اعلام می‌شد، جهانی که دشمن است و تنها با محبت الهی می‌توان آن را تبدیل به یک دوست کرد.