کلامی برای معلمان:
خودخواهی رفتاری رایج است و بهطور طبیعی، در طول زندگی با آن سروکار داریم. فقط کافی است به رفتار یک کودک نگاه کنید تا آن را ببینید. آنها از اولین ماههای زندگی، وقتی پاسخ فوری ما را دریافت نمیکنند، دیوانهوار گریه میکنند. گاهی اوقات حتی وقتی بلافاصله به آنها پاسخ میدهیم هم دیوانهوار گریه میکنند. آنها میخواهند هرچه را که میخواهند و در هر زمانی که خودشان میخواهند، دریافت کنند. آنها فقط به نیازهای خودشان فکر میکنند. در حقیقت، غیر از این هم نمیتوانند عمل کنند.
بنابراین، وقتی بزرگ شده و کودکی نوپا میشوند، فکر میکنند که همه چیز به آنها تعلق دارد. کلام مورد علاقهٔ آنها، «مالِ من» است. آنها اهمیتی نمیدهند که وقتی اسباببازی بچهٔ دیگری را میگیرند، او ناراحت میشود. اهمیتی نمیدهند که دیگری هم گرسنه است و بیشتر از او به آن بیسکویت نیاز دارد. اهمیتی نمیدهند که وقتی در مکانهای عمومی فریاد میزنند، شما را شرمنده میکنند. آنها، مانند نوزادان، فکر میکنند که دنیا حولِ محور آنها میچرخد و خواستهها و نیازهای آنها از اولویت بیشتری برخوردار است.
اما آنها این چیزها را چگونه یاد میگیرند؟ آیا همهٔ ما به شباهت خدا آفریده نشدهایم؟ بله، به شباهت او آفریده شدهایم، اما در گناه نیز متولد شدهایم. وقتی آدم و حوا آن میوه را از درخت دانش نیک و بد کندند و خوردند، گناه وارد قلبشان شد و آن را به ما منتقل کردند. اکنون همهٔ ما، همینطور فرزندانمان، در این دنیا با گناه متولد میشویم. انسانهایی با شباهتی که شکسته شده است. انسانهایی که بیشتر متمایل به رفتارهای گناهآلود هستند تا رفتارهای عادلانه.
سخت است که دربارهٔ نوزادان و کودکان نوپای خود چنین تصوری را داشته باشیم. حتی بهسختی میتوانیم به این شکل دربارهٔ خودمان فکر کنیم. ما احساس نمیکنیم که بیش از حد بد یا گناهکاریم. بنابراین، قطعاً کودکان ما هم نمیتوانند اینگونه باشند؛ چون برای ما بسیار دوستداشتنی و ارزشمندند. با این حال ما گناهکاریم! آنها نیز گناهکارند. پس در این مورد چه باید بکنیم؟ کتابمقدس به ما میگوید که کودک را در راهی که باید برود، تربیت کنیم. یعنی باید درست و غلط را به آنها بیاموزیم. باید به آنها بیاموزیم که چگونه با کارهای بدی که قصد انجامش را دارند بجنگند و در عوض، انجام کارهای درست را انتخاب کنند. این تکلیف ماست. ما به این شکل آنها را تجهیز میکنیم تا با ماهیت گناهآلود خود بجنگند. به این ترتیب، از خودخواهی آنها کاسته شده، یاد میگیرند که دیگران را بر خود مقدم بدانند. به این ترتیب، بیشتر شبیه عیسی میشوند.
بیایید دربارهٔ کشمکش قائن به آنها یاد بدهیم. زمانی که او خود را در اولویت قرار داد، خدا را آزرده کرد و به برادر عزیزش هابیل آسیب رساند. با چنین داستانهایی میتوانیم به کودکانمان یاد بدهیم که وقتی خواستههای شیطان را دنبال میکنند، چه اتفاقی میافتد. مهمتر از همه اینکه میتوانیم به آنها یاد بدهیم که چگونه جلوی این موارد بایستند. بیایید به آنها کمک کنیم تا با قلعههای خودخواهی بجنگند و با آگاهی از اینکه میتوانند کار درست را انجام دهند، به آنها قدرت ببخشیم. آنها میتوانند دیگران را بر خود مقدم بدانند. آنها میتوانند بر خواستههای خود مسلط شده و در راههای پدری که در آسمان است، گام بردارند. بدون این رویارویی، آنها به راههای گناهآلود خودخواهانه ادامه خواهند داد. بیایید به آنها کمک کنیم تا بر آن غلبه کنند!
نگاهی به کتابمقدس:
پیدایش ۱:۴-۱۲
آیهٔ کتاب مقدس:
فیلیپیان ۳:۲ «هیچ کاری را از سرِ جاه طلبی [بلند پروازی] یا تکبّر نکنید، بلکه با فروتنی دیگران را از خود بهتر بدانید.»
مفهوم کلیدی:
خودخواهی ما را بهسوی انتخابهای نادرست هدایت میکند و نتیجهٔ آن؛ زندگی در خشم، حسادت، درد و آوارگی است. خدا میخواهد که ما انتخاب درست داشته و دیگران را بر خود مقدم بدانیم تا این نتایج را تجربه نکنیم.
اهداف درس (دانستن، احساسکردن، انجامدادن):
۱. بدانند که قائن خودخواه بود و با ندادنِ قربانی قابل قبول، خدا را آزرده کرد. سپس، او هشدار خدا را نادیده گرفت و به برادرش هابیل نیز آسیب رساند. خدا خوشحال نبود و او را بیرون کرد تا در آوارگی بر زمین پرسه بزند و بهطور طاقتفرسا کار کند.
۲. احساس کنند که خودخواهی رفتاری نیست که باید خواهان آن باشند. اینکه خودخواهی عواقب وحشتناکی برای زندگی دارد و خدا میخواهد که ما درست انتخاب کنیم و دیگران را بر خود مقدم بدانیم.
۳. تشخیصدادن شرایطی که در آن با خودخواهی عمل میکنند. راههایی را تشخیص دهند که در آن میتوانند خودخواهنبودن را تمرین کنند و در این راه از خداوند کمک بخواهند.
وسایل مورد نیاز:
– کتاب مقدس
– خوراکی
– کسیه/ سبد هدایا
– سرودهای پرستشی کودکانه
– کارتهای تصویری داستان قائن و هابیل
– وایت بُرد (تختهٔ سفید) یا کاغذ، ماژیک
– خطکش
– دو ورق کاغذ برای نوشتنِ رفتارهای خودخواهانه و غیرخودخواهانه
– فهرستی از شرایط تصمیمگیری بر اساس رفتارهای خودخواهانه و غیرخودخواهانه که شاگردان بتوانند از آن استفاده کرده، یک نمایش کوتاه تهیه کنند.
– برگهٔ شرایط رفتارهای خودخواهانه و غیرخودخواهانه که در بالای هر کاغذ برای هریک از بچهها پرینت شده، مداد رنگی، پاک کن، مداد، چیزی که کتابچه را به یکدیگر متصل کند.
زمان خوشامدگویی:
– سرود خوشامدگویی (سرود مربوط به این قسمت و قسمتهای دیگر، برای دانلود در آخر همین صفحه قرار داده شدهاند.)
- خوراکی: خوراکیهایی را به بچهها بدهید که نیاز به تمیزکاری بعد از خوردن نداشته باشند. مانند آبمیوه و بیسکویت. زمانی را برای خوردن خوراکیها تعیین کنید: مثلاً ۱۰ دقیقه.
- زمان گفتگو: با بچهها دربارهٔ هفتهای که داشتند صحبت کنید. از آنها بپرسید چه کارهایی کردند، چه احساسی داشتند و… . نشان دهید که به آنها اهمیت میدهید.
- درس هفتۀ گذشته را پیگیری کنید.
پرستش و هدیه:
- سرودهایی دربارهٔ خودخواهی، مقدمدانستن دیگران، خوشحالساختن خدا
– جمعآوری هدایا (به یک سبد یا کیسه برای جمعآوری هدایا نیاز دارید. به آنها بگویید که این هدایا را بهعنوان پرستشی برای خدا جمعآوری میکنید و آن را برای کمک به دیگران استفاده خواهید کرد.)
هابیل و قابیل
آدم و حوا دو پسر داشتند | هابیل و قائن! دوستشون داشتند! | |
شغل هابیل بود چوپون گله | قائن کشت میکرد توی مزرعه | |
یه روزی اونها هدیه آوردند | واسه خدا از هر چی که داشتند | |
هدیهٔ هابیل واسه خداوند | یه برهای بود تُپُل و قشنگ | |
قائن آورد از محصول زمین | گندم و غله میوهٔ شیرین | |
(هدیهٔ هابیل رو پسندید خدا | هدیه قائن رو دوست نداشت خدا | |
قائن خودپسند بود و خودخواه | نشد فروتن در نزد خدا (۲بار) | |
خودخواهی قائن آورد حسادت | خشم و تنفر عصبانیت | |
خودپسندی دشمن جونه | ما رو به هدف نمیرسونه | |
مراقب باشیم خودخواهی ما | به بار نیاره تصمیم اشتباه |
دعا برای درس:
درس را با دعا شروع کنید. خدا را شکر کنید که این توانایی را به آنها داده تا بهسرعت عکسالعمل نشان دهند و این باعث شد که آنها خطکش را بگیرند و با دوستان خود تفریح کنند. از خدا بخواهید که به آنها کمک کند که عکسالعملهای فوری خود را در برابر دیگران کنترل کنند تا باعث ناراحتکردن یا آزاررساندن به کسی نشوند. از خدا بخواهید که به آنها کمک کند تا پیش از آنکه کاری انجام دهند، به آن فکر کنند تا بتوانند آسانتر دیگران را بر خود مقدم بدانند.
قلاب (جلب توجه آنها):
بگویید: «امروز میخوایم یه بازی جالب داشته باشیم و برای این بازی فقط یه چیز لازم داریم! این خطکشی که اینجاست (خط کش را نشان بدهید). بهنظرتون جالب نیست؟ (اجازه دهید پاسخ دهند.) نه؟ خُب، بیاید این بازی رو امتحان کنیم تا ببینین که چقدر جالبه. من یه داوطلب لازم دارم. کی دوست داره بیاد و به من کمک کنه؟ (اجازه دهید پاسخ دهند.) باشه. عالیه. بیا اینجا (به داوطلب این را بگویید). حالا من اینجا میایستم و این خطکش رو مستقیم روی زمین میاندازم. میخوام سعی کنی که وقتی این خط کش داره میافته، اون رو با انگشتهات، یعنی شست و چهار تا انگشت دیگه بگیری و نه با دستت (اگر لازم است آن را نشان بدهید).»
«میخوایم ببینیم که چقدر سرعت عمل دارین. شما باید این خطکش رو قبل از اینکه به زمین برخورد کنه بگیرین. آمادهاین؟ (اجازه دهید پاسخ دهند.) بهنظرتون رو زمین میافته؟ (اجازه دهید پاسخ دهند.) میبینیم (خطکش را بهطور عمودی بیندازید و ببینید که شخص داوطلب با چه سرعتی آن را میگیرد. به شاگردان دیگر هم فرصت بدهید که امتحان کنند.) خطکش خیلی سریع روی زمین افتاد، مگه نه؟ (اجازه دهید پاسخ دهند.) بعضی از شما تونستین بگیریدش و عکسالعملهاتون به موقع بود! ظاهراً بدون اینکه فکر کنین، این کار رو انجام دادین. فوری عکسالعمل نشون دادین!»
«این عکسالعمل فوری یا انجام کاری بدون اینکه واقعاً بهش فکر کنین، میتونه تو برخورد ما با آدما هم اتفاق بیفته. مگه نه؟ (اجازه دهید پاسخ دهند.) شاید یه نفر چیزی بگه که ما دوست نداریم یا کاری انجام بده که ما رو اذیت کنه و ما بدون اینکه فکر کنیم، عکسالعمل نشون میدیم و با این کارمون اونا رو ناراحت میکنیم. آیا شما تا حالا این کارو کردین؟ یا دیدید که کسی این کارو بکنه؟ (اجازه دهید پاسخ دهند و نمونههای مربوطه را بیان کنند.) انجام این کار خیلی آسونه، مگه نه؟»
«خُب، امروز میخوایم دربارهٔ یه برادر به اسم قائن چیزهایی بدونیم. قائن همیشه خیلی فوری عکسالعمل نشون میداد و آدمای زیادی رو ناراحت میکرد. آمادهٔ شنیدن هستید؟ (اجازه دهید پاسخ دهند.) باشه، بیاید ببینیم که چه اتفاقی افتاد…»