شاید تا به حال از کسی شنیده باشید که وقتی از رابطه خشونتآمیزی که قربانی در آن زندگی میکند اطّلاع پیدا میکند، از وی بپرسد که «چرا او این رابطه را ترک نمیکند؟»
این مقاله نگاه کوتاهی به بررسی دلایلی فراتر از عدم اعتماد به نفس، انزوا، فشار خانوادگی و عدم حمایت جامعه که باعث میشود شخص در چرخه یک ارتباط خشونتآمیز بماند میپردازد.
چرخه خشونت چیست؟
چرخه خشونت، به ماهیت تکرارشونده اَعمال مجرمانه شخصی میپردازد که مانع توانمندی قربانی خشونت برای ترک رابطه خشونتآمیز میشود.تئوری چرخه خشونت، به چگونگی تغییر رفتار شخص اِعمالکننده خشونت میپردازد و نشان میدهد این رفتار میتواند طوری تغییر کند که ترک رابطه توسط قربانی خشونت را دشوار سازد. کسانی که خشونت خانگی را تجربه کردهاند چنین چرخهای را بهخوبی تشخیص میدهند.
تئوری چرخه خشونت توسط شخصی به نام دکتر لنور در سال ۱۹۷۹ مطرح شد. در این تئوری، مراحل سیر یک رابطه خشونتآمیز تا زمان بروز یک رویداد خشونتآمیز و عواقب توضیح داده شده است.
سه مرحله چرخه خشونت چیست؟
مرحله اول: مرحله ایجاد تنش
بالا رفتن تنش: در این مرحله تنش بین افرادی که در یک رابطه هستند شروع به افزایش میکند و خشونت کلامی، عاطفی یا مالی اتفاق میافتد.
ترساندن: این مرحله میتواند برای کسانی که در معرض خشونت هستند بسیار ترسناک باشد. آنها احساس میکنند که با انجام کوچکترین اشتباهی باعث وخیمشدن اوضاع میشوند. در این مرحله، رفتارٍ عامل خشونت تشدید پیدا میکند و به جایی میرسد که خشونت اجتنابناپذیر میشود.
مرحله دوم: انفجار حاد
در این مرحله خشونت به اوج خود میرسد. عامل خشونت تنش به وجود میآورد و این رفتار ممکن است تبدیل به عادت شود.
مرحله سوم: ماه عسل
ندامت: در این مقطع، ممکن است عامل خشونت احساس شرمساری کند. او ممکن است گوشهگیر شود و سعی کنند اعمالش را برای خود و دیگران توجیه کند. به عنوان مثال ممکن است بگوید: «تو میدانی حرفهایی که میزنی من را عصبانی میکند.»
پیگیری: در این مرحله، عامل خشونت ممکن است قول دهد که دیگر هرگز اِعمال خشونت نکند. او ممکن است سعی کند اَعمال خشونتآمیز خود را توجیه کند و آنها را تقصیر عوامل دیگر مانند الکل و استرس در محل کار بیندازد. عامل خشونت ممکن است تغییر رفتار دهد و به قربانی محبت کند.مثلاً برای او هدایا بخرد و در کارهای خانه به او کمک کند بهطوری که بهنظر برسد عامل خشونت کاملاً عوض شده است. در این مقطع، قربانی در عین حالی که صدمه دیده است، از این تغییر رفتار دچار سردرگمی و پریشانی میشود. با این حال، تسکین پیدا میکند و فکر میکند که خشونت تمام شده است.
انکار: در این مرحله، طرفین رابطه خشونتآمیز منکر وجود و شدت خشونت میشوند. نزدیکی در این مرحله اوج میگیرد و هر دوی این اشخاص ممکن است احساس خوشحالی کنند و بخواهند رابطه را ادامه دهند. بنابراین، ممکن است احتمال تکرار خشونت را اذعان نکنند.
به مرور زمان، این مرحله میگذرد و چرخه خشونت ممکن است دوباره از سر گرفته شود.