در سال ۱۹۹۲، مجمع عمومی سازمان ملل، اعلامیهٔ حقوق اشخاص متعلق به اقلیتهای ملی یا قومی، مذهبی و زبانی را با اجماع تصویب کرد (قطعنامهٔ ۴۷\۱۳۵). این قطعنامه مرجع اصلی برای حقوق اقلیتهاست و موارد زیر را در مورد اقلیتها به تصویب رساند:
- ۱- حمایت دولتها از وجود و هویت اقلیتهای ملی یا قومی، فرهنگی، مذهبی و زبانی (مادهٔ ۱).
- ۲- حق بهرهمندی اقلیتها از فرهنگ خود، اجرا و اظهار مذهب خود و استفاده از زبان خود در مجامع خصوصی و عمومی به طور آزادانه و بدون هرگونه مداخله یا تبعیض (مادهٔ ۲(۱)).
- ۳- حق مشارکت مؤثر افراد متعلق به اقلیتها در حیات فرهنگی، مذهبی، اجتماعی، اقتصادی و دولتی (مادهٔ ۲(۲)).
- ۴- افراد متعلق به اقلیتها حق دارند که در سطح ملی و حسب مورد در سطح منطقهای در تصمیمگیریهایی که مربوط به اقلیتها یا منطقهای است که در آن زندگی میکنند، سهمی مؤثرداشته باشند (مادهٔ ۲(۳)).
- ۵- افراد متعلق به اقلیتها حق دارند انجمنهای مربوط به خودشان را ایجاد و آنها را اداره کنند (مادهٔ۲(۴)).
- ۶- افراد متعلق به اقلیتها از حق برقراری و حفظ ارتباط آزاد و مسالمتآمیز با سایر اعضای گروه خود و دیگر اقلیتها، چه در داخل کشور خود و چه در خارج از مرزها برخوردار میباشند (مادهٔ ۲(۵)).
- ۷- حق آزادی اِعمال حقوق خود بدون هرگونه تبعیض، چه بهصورت فردی و چه بهصورت جمعی به همراه دیگر اعضای گروه (مادهٔ ۳(۱)).
- دولتها تعهد دارند تا تدابیری در جهت تحقق حقوق و آزادیهای اقلیتها به ترتیب زیر اتخاذ نمایند:
- ۱- تدابیری اتخاذ کنند که افراد متعلق به اقلیتها بتوانند بهطور کامل و مؤثر حقوق بشر و تمامی آزادیهای اساسی را بدون هرگونه تبعیض و در شرایط برابر کامل در مقابل قانون اِعمال نمایند (مادهٔ ۴(۱)).
- ۲- ایجاد شرایط مطلوب جهت تواندهی به افراد متعلق به اقلیتها برای نشاندادن ویژگیهای فرهنگی، زبانی، سنتها و نیز آداب و رسومشان (مادهٔ ۴(۲)).
- ۳- اتخاذ تدابیری که افراد متعلق به اقلیتها امکان فراگیری یا آموزش به زبان مادری خود را داشته باشند (مادهٔ ۴(۳)).
- ۴- اتخاذ تدابیری در عرصهٔ آموزش تا آگاهی از تاریخ، سنتها، زبان و فرهنگ اقلیتهایی که در قلمروی سرزمینی آنها بهسر میبرند ترویج شود. افراد متعلق به اقلیتها نیز باید امکان یادگیری و شناخت جامعه در تمامیت آن را داشته باشند (مادهٔ ۴(۴)).
- ۵- اتخاذ تدابیری که افراد متعلق به اقلیتها بتوانند در پیشرفت و توسعهٔ اقتصادی کشورشان بهصورت همه جانبه مشارکت داشته باشند.
دولتها باید منافع مشروع اقلیتها را در تنظیم و بهاجراگذاشتن برنامهها و سیاستهای ملی و برنامههای همکاری و مساعدت میان دولتها در نظر بگیرند (مادهٔ ۵).
دولتها باید همچنین در مسائل و موضوعات مربوط به افراد متعلق به اقلیتها، بهویژه با تبادل اطلاعات و دستاوردهای تجربی و عملی، برای ارتقای اعتماد و تفاهم متقابل همکاری نمایند (مادهٔ ۶).
دولتها باید جهت ترویج احترام به حقوقی که در اعلامیهٔ حاضر مقرر شدهاند، همکاری نمایند (مادهٔ ۷).
در مادهٔ ۲۷ میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی که ایران بدون هیچ حق شرطی آن را بهتصویب رسانده و ملزم به اجرای مفاد آن است آمده است که:
«کشورهایی که در آن اقلیتهای نژادی، مذهبی یا زبانی وجود دارد، افراد متعلق به این اقلیتها را نباید از حق تشکیل اجتماع با سایر اعضای گروه خود، بهرهمندی از فرهنگ و ابراز و انجام فرایض دینی و کاربرد زبان خودشان محروم نمایند.»
این ماده، یعنی مادهٔ ۲۷، از حقوق افراد متعلق به اقلیتها در مواردی چون هویت ملی، قومی، مذهبی، زبانی یا ترکیبی از آن محافظت کرده و خصوصیاتی که آنها مایل به نگهداری و توسعهٔ آن هستند را حفظ میکند. اگرچه این امر به حقوق اقلیتها در کشورهایی که در آن زندگی میکنند اشاره دارد، اما کاربرد آن منوط به رسمیتشمردن یک اقلیت توسط یک کشور نیست. کشورهایی که میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی را تصویب کردهاند، موظف هستند که از تمام افراد تحت سلطهشان محافظت کنند و از بهرهمندی حقوقشان اطمینان ورزند. این امر ممکن است نیاز به اقدامات خاص برای اصلاح نابرابرایهایی که اقلیتها در معرض آن قرار دارند داشته باشد.