فرمانروایی بر خلقت بسیار نیکوی خدا
۲۶آنگاه خدا گفت: «انسان را به صورت خود و شبیه خودمان بسازیم، و او بر ماهیان دریا و بر پرندگان آسمان و بر چارپایان و بر همۀ زمین و همۀ خزندگانی که بر زمین می‌خزند، فرمان براند.»
۲۷پس خدا انسان را به صورت خود آفرید،
او را به صورت خدا آفرید؛
ایشان را مرد و زن آفرید.
۲۸خدا ایشان را برکت داد، و خدا بدیشان فرمود: «بارور و کثیر شوید و زمین را پر سازید و بر آن تسلط یابید. بر ماهیان دریا و بر پرندگان آسمان و بر هر جانداری که بر زمین حرکت می‌کند، فرمان برانید.»
پیدایش ۱: ۲۶ – ۲۸
آفرینش انسان در روز ششم، به‌وضوح تفاوتی اساسی بین آفرینش خدا در این روز و پنج روز دیگر ایجاد می‌کند. در روایت پیدایش از روز ششم، نه تنها به جزئیات بیشتر و دقیق‌تری اشاره می‌شود، بلکه خدا با واگذاری مسئولیت فرمانروایی به انسان، هدف و جهت آفرینش زمین و موجودات آن را نیز تعیین می‌کند، به‌ویژه آنکه آفرینش انسان در شباهت خدا او را در موقعیتی بسیار فراتر از موجودی صرفاً هوشیارتر از سایر موجودات قرار می‌دهد. حکمرانی انسان بر زمین، نه تنها شامل استفادهٔ صحیح و مسؤلانه از منابع زمین می‌شود، بلکه او باید نظم، قانون و ارزش‌های الهی را بر زمین جاری کند.
نکتۀ قابل توجه دیگر در این قسمت از روایت، استفاده از ضمیر جمع هنگام مخاطب قرار دادن انسان است. به‌وضوح در این آیات بشریت مورد خطاب خدا قرار گرفته است. به فرمان خدا انسان باید زمین را پر سازد تا قادر به فرمانروایی بر تمام قسمت‌های آن باشد. پادشاهان باستان در منطقۀ خاور نزدیک خود را صورت قابل رؤیت و نمایندۀ خدا بر زمین خطاب می‌کردند. بر اساس یک چنین ادعایی، پادشاه از جانب خدا بر همگان حکومت می‌کرد. اما در این آیات فرمانروایی بر تمامی جانداران زمین، نه به یک شخص، بلکه به تمامی بشر سپرده شده است. مرد و زن به یک اندازه در ازدیاد نسل بشر و فرمانروایی بر زمین از جانب خدا سهیم هستند.
در عین حال، تأکید خدا بر نیکو بودن آفرینش در پایان هر روز از خلقت، اشاره به این حقیقت دارد که خدا تا چه اندازه برای خلقت خود اهمیت قائل است. لذا، تسلط و فرمانروایی بر خلقت نباید به استفادۀ نابه‌جا و غیر‌مسئولانه از منابع زمین منجر شود. هرگونه بهره‌جویی نابه‌جا و استثمار‌گونه از منابع زمین، پیمودن قدمی در تخریب خلقت نیکوی خداست. خدا خلقتی بسیار نیکو را به انسان سپرده است و او وظیفه دارد که در شکوفایی هرچه بیشتر آن قدم بردارد. یقیناً با توجه به گسترش دانش بشری در جهان مدرن امروز، این فرمانروایی مسئولانه از ابعاد همه جانبه‌تری برخوردار شده است.
مطالعهٔ کتاب مقدس
پیدایش ۱: ۲۶ - ۲۸
خدا گفت: «روشنایی باشد،» و روشنایی شد.
* پیدایش ۱: ۱ - ۳۱
آغاز آفرینش
۱در آغاز، خدا آسمانها و زمین را آفرید. ۲زمین بی‌شکل و خالی بود، و تاریکی بر روی ژرفا؛ و روح خدا سطح آبها را فرو گرفت.
شش روز آفرینش
۳خدا گفت: «روشنایی باشد،» و روشنایی شد. ۴خدا دید که روشنایی نیکوست، و خدا روشنایی را از تاریکی جدا کرد. ۵خدا روشنایی را ’روز‘ و تاریکی را ’شب‘ نامید. شامگاه شد و بامداد آمد، روز اوّل.
۶و خدا گفت: «فَلَکی باشد میان آبها، و آبها را از آبها جدا کند.» ۷پس خدا فَلَک را ساخت و آبهای زیر فَلَک را از آبهای بالای فَلَک جدا کرد. و چنین شد. ۸خدا فَلَک را ’آسمان‘ نامید. شامگاه شد و بامداد آمد، روز دوّم.
۹و خدا گفت: «آبهای زیر آسمان در یک جا گرد آیند و خشکی پدیدار شود.» و چنین شد. ۱۰خدا خشکی را ’زمین‘ و اجتماع آبها را ’دریا‘ نامید، و خدا دید که نیکوست. ۱۱آنگاه خدا گفت: «زمین نباتات برویاند، گیاهانی که دانه تولید کنند و درختان میوه‌ای که بر حسب گونۀ خود میوۀ دانه‌دار بیاورند، بر روی زمین.» و چنین شد. ۱۲زمین نباتات رویانید، گیاهانی که بر حسب گونۀ خود دانه تولید می‌کردند، و درختانی که بر حسب گونۀ خود میوۀ دانه‌دار می‌آوردند. و خدا دید که نیکوست. ۱۳شامگاه شد و بامداد آمد، روز سوّم.
۱۴و خدا گفت: «نورافشانها در فَلَک آسمان باشند تا روز را از شب جدا کنند، و تا نشانه‌ها باشند برای نمایاندن زمانها و روزها و سالها، ۱۵و نورافشانها باشند در فَلَک آسمان تا بر زمین روشنایی بخشند.» و چنین شد. ۱۶خدا دو نورافشان بزرگ ساخت، نورافشان بزرگتر را برای فرمانروایی بر روز، و نورافشان کوچکتر را برای فرمانروایی بر شب، و نیز ستارگان را. ۱۷خدا آنها را در فَلَک آسمان نهاد تا بر زمین روشنایی بخشند ۱۸و بر روز و بر شب سلطنت کنند و نور را از تاریکی جدا سازند. و خدا دید که نیکوست. ۱۹شامگاه شد و بامداد آمد، روز چهارم.
۲۰و خدا گفت: «آبها از انبوه جانداران پر شود و پرندگان بر فراز زمین در فَلَک آسمان پرواز کنند.» ۲۱پس خدا موجودات بزرگ دریایی و همۀ جانداران را که می‌جنبند و آبها را پر می‌سازند، بر حسب گونه‌هایشان، و همۀ پرندگان بالدار را بر حسب گونه‌هایشان آفرید. و خدا دید که نیکوست. ۲۲خدا آنها را برکت داد و گفت: «بارور و کثیر شوید و آب دریاها را پر سازید، و پرندگان نیز بر زمین کثیر شوند.» ۲۳شامگاه شد و بامداد آمد، روز پنجم.
۲۴و خدا گفت: «زمین جانداران را بر حسب گونه‌هایشان بر آوَرَد، چارپایان و خزندگان و وحوش زمین را، بر حسب گونه‌هایشان.» و چنین شد. ۲۵پس خدا وحوش زمین را بر حسب گونه‌هایشان بساخت، و چارپایان را بر حسب گونه‌هایشان، و همۀ خزندگان روی زمین را بر حسب گونه‌هایشان. و خدا دید که نیکوست.
۲۶آنگاه خدا گفت: «انسان را به صورت خود و شبیه خودمان بسازیم، و او بر ماهیان دریا و بر پرندگان آسمان و بر چارپایان و بر همۀ زمین و همۀ خزندگانی که بر زمین می‌خزند، فرمان براند.»
۲۷پس خدا انسان را به صورت خود آفرید،
او را به صورت خدا آفرید؛
ایشان را مرد و زن آفرید.
۲۸خدا ایشان را برکت داد، و خدا بدیشان فرمود: «بارور و کثیر شوید و زمین را پر سازید و بر آن تسلط یابید. بر ماهیان دریا و بر پرندگان آسمان و بر هر جانداری که بر زمین حرکت می‌کند، فرمان برانید.» ۲۹آنگاه خدا گفت: «اینک همۀ گیاهان دانه‌دار را که بر روی تمامی زمین است و همۀ درختان دارای میوۀ دانه‌دار را به شما بخشیدم تا خوراک شما باشد. ۳۰و به همۀ وحوش زمین و همۀ پرندگان آسمان و همۀ خزندگانِ روی زمین که جان در خود دارند، همۀ گیاهان سبز را برای خوردن بخشیدم.» و چنین شد. ۳۱و خدا هرآنچه را که ساخته بود دید، و اینک بسیار نیکو بود. شامگاه شد و بامداد آمد، روز ششم.
* پیدایش ۲: ۱ - ۴
۱بدین‌سان، آسمانها و زمین و همۀ لشکر آنها تمام شد. ۲و خدا در روز هفتم، کار خویش را به پایان رسانید؛ پس او در هفتمین روز، از همۀ کار خویش بیاسود. ۳و خدا روز هفتم را مبارک خواند و آن را مقدس شمرد، چراکه در آن روز از همۀ کار خویش که خدا آفریده و ساخته بود، بیاسود. ۴این بود تاریخچۀ آسمانها و زمین آنگاه که آفریده شدند.
