هر کس مرا میبیند، میگوید شما مثل پسرعمویتان هستید. اما خودم حقیقتاً اینطور فکر نمیکنم. ولی خُب، بعضی مواقع آدمها بسیار شبیه به هم میشوند.
زبانها هم همینطور هستند، آنها نیز با هم خویشاوندی دارند. برخی از زبانشناسان، زبانها را مثل یک درخت فرضی میدانند. بدان معنا که آنها مثل شاخههایی هستند که به تنهٔ یک درخت متصلاند، از یک اصل و ریشه میآیند.
یکی از ریشههای زبانی، به زبان «سامی» شهرت یافته است. این نام برگرفته از نام «سام»، یکی از سه فرزند نوح میباشد ( فرزندان نوح عبارتند از: سام، حام و یافث. پیدایش ۶: ۱۰). بر این اساس، عبری و عربی دو زبان خویشاوند هستند.
وقتی برای ریشهیابی یک کلمهٔ عبری به لغتنامهها مراجعه میکنیم، گاه در کنار آن کلمهٔ عبری، معادل عربی آن نیز نوشته شده است. این بهخاطر همان خویشاوندی موجود بین این دو زبان است.
یکی از کلمههای رایجی که در عبری و عربی خویشاوندی آنها بسیار آشکار است، کلمهٔ عبری «شالوم» میباشد. شالوم به معنای سلامتی، صلح و آرامش است. کسانی که به ترانههای عبری علاقهمند هستند، میتوانند در بین آنها سرودهایی را بیابند که این کلمه در آنها بهکار رفته است. معادل این کلمه در زبان عربی، «سلام» است.
سلام، در فارسی نیز وجود دارد، اگر چه مدتهاست که کلمهٔ «درود» بهجای آن بهکار میرود. عبرانیها یا همان یهودیان را رسم این بوده است که از کلمهٔ سلام برای تهنیتگفتن به یکدیگر استفاده کنند، چنانکه در فصل ۱۰ از کتاب دانیال ۱۰: ۱۹، چنین تهنیتی به دانیال داده میشود.
بر همین اساس، «شالوم علیخم» به این معناست که سلام و سلامتی بر شما باد. این عبارت، شبیه همان عبارت مشهور «سلام علیکم» است که اگر چه متعلق به زبان عربی است، اما در بین فارسیزبانها نیز هنوز رواج دارد.
بهنظر میرسد که عبارت شالوم علیخم، برگرفته از تلمود است (به تلمود تورات شفاهی نیز گفته میشود و در واقع نوعی تفسیر بر کتاب تورات بهشمار میرود. این عبارت کمتر از ۱۰ بار در تلمود بهکار رفته است).
این سنت نیکویی است که هنگام ورود به مکانی به اهل آنجا سلام کنیم، چنانکه عیسی میفرماید: «و در هر خانهای که داخل شوید؛ اول گویید سلام بر این خانه باد.» (لوقا ۱۰: ۵). شاگردان و رسولان مسیح نیز نامههای خود را با سلام شروع میکردند (مثلاً رومیان ۱: ۷). همچنین نامهها را با سلام و طلب سلامتی به پایان میبردند (مراجعه شود به فصل ۱۶ رومیان و سلامهای متعددی که در آنجا آمده است). در نامهنگاریهای قدیم نیز در همین ایران خودمان، مردم همانطور نامهها را که با سلام شروع میکردند، با فرستادن سلام برای دیگر خویشان و دوستان آن را به پایان میبردند. روشی نیکو که حالا در این دنیای پرسرعت، بهنظر میرسد که مردم زیاد بدان پایبند نیستند.
شالوم علیخم عزیزان!