در مقالهٔ گذشته نگاه کوتاهی به «حق داشتن یکپارچگی جسمی و اخلاقی در زندانها» انداختیم. همانطور که در شروع این سری از مقالات در خصوص حقوق بشر در زندانها گفته شد، مباحثی که زیر این عنوان قرار میگیرند بسیارند. در این مقاله به «حق داشتن وضعیتی مناسب برای زندگی» میپردازیم و در نُه مقالهٔ آینده، به مباحث مختلف دیگر پیرامون حقوق بشر در زندان خواهیم پرداخت.
قوانین حقوق بشر، نسبت به حق داشتن وضعیتی مناسب برای زندگی، در مورد کسانی که از حق آزادی خود محروم هستند چنین میگوید:
«با همهٔ افرادی که از آزادی خود محروم شدهاند باید با انسانیت کامل و احترام به حیثیت ذاتی شخص انسان رفتار شود.»
همهٔ افرادی که از آزادی خود محروم شدهاند باید حق داشتن وضعیتی مناسب برای زندگی داشته باشند. این حق شامل داشتن مواد غذایی کافی و مناسب، آب آشامیدنی مناسب، جای مناسب برای زندگی، لباس و رختخواب میشود.
جای مناسب برای زندگی
هر زندانی باید شبها در سلول یا اتاق فردی خود که تعیین شده است بخوابد. اگر بنا به دلایلی، از قبیل ازدحام بیش از حد در زندان، مسئولین مجبور به قائلشدن استثنا در مورد این قانون شوند، باید به موقتیبودن این شرایط قطعاً آگاه باشند. در کل، مطلوب نیست که دو زندانی در یک سلول یا اتاق باشند. زندانیانی که مجبور هستند محل خواب خود را با دیگران شریک شوند باید با دقت انتخاب شوند و تحت نظارت شبانه قرار گیرند.
محل مناسب برای زندگی زندانیان باید اتاقی باشد با هوای مناسب، فضای کافی، نور، سیستم گرمایشی و تهویه.
به تکتک زندانیان باید یک تخت جداگانه، روتختی و ملافهٔ تمیز داده شود. همچنین امکانات لازم برای تمیزنگاهداشتن تجهیزات خواب باید وجود داشته باشد.
آب و غذا
به همهٔ زندانیان باید در ساعات معینی مواد غذایی سالم، مغذی و مناسب داده شود. این مواد غذایی باید حاوی ارزش غذایی باشد. آب آشامیدنی نیز باید هر زمان که لازم باشد به زندانیان داده شود. غذا و آب آشامیدنی مناسب، حقوق بشر محسوب میشوند.
پوشش
پوشش جزئی از حق داشتن وضعیتی مناسب برای زندگی بهشمار میآید و حقوق بشر محسوب میشود.
به همهٔ زندانیانی که مجاز به پوشیدن لباسهای خود نیستند، باید لباس مناسب داده شود. لباسهایی که به زندانیان داده میشود باید برای هوای هر فصل مناسب باشد تا زندانیان از سلامت کامل برخوردار باشند. این لباسها نباید به هیچ عنوان باعث خجالت و تحقیر زندانیان شود. باید امکانات لازم برای نگهداری لباسهای تمیز و مناسب وجود داشته باشد. لباسهای زیر باید تا آنجا که لازم است عوض و شسته شوند و زندانیان از بهداشت کامل برخوردار باشند.
در آخر، قانون بینالملل حکم میکند که امکانات لازم برای شستشو و خشککردن لباسها و تجهیزات خواب باید در زندان وجود داشته باشد.
همانطور که گفته شد، قوانین بسیاری در رابطه با رفتار دولت و زندانبانان نسبت به زندانیان وجود دارند که باید اجرا شوند. بهغیر از خلاصهٔ مطالبی که در این مقالهها نوشته شده و میشود، اطلاعات بسیار دیگری نیز وجود دارند که خوانندگان عزیز میتوانند به آن رجوع کنند. مثلاً سازمان ملل قوانین زیادی را در خصوص حداقل استانداردهایی که باید در خصوص رفتار با زندانیان رعایت شود تصویب کرده است. بااینحال، چکیدهای از این قوانین در هر مقاله گنجانده شده است. در مقالهٔ بعدی به حقوق سلامت زندانیان خواهیم پرداخت.