در مقالهٔ گذشته نگاه کوتاهی به «تبدیل زندانها به مکانهایی امن» انداختیم. همانطور که در شروع این سری از مقالات در خصوص حقوق بشر در زندانها گفته شد، مباحث بسیاری زیر این عنوان قرار میگیرند. در این مقاله به «بهترین نحو استفاده از زندانها» میپردازیم و در شش مقالهٔ آینده، به مباحث مختلف دیگر پیرامون حقوق بشر در زندان خواهیم پرداخت.
قوانین حقوق بشر نسبت به بهترین نحو استفاده از زندانها برای کسانی که از حق آزادی خود محروم هستند چنین میگوید:
«هدف اصلی مقامات زندان در برخورد با زندانیان، باید تشویق به بهبود و توانبخشی فردی و اجتماعی باشد. هدف از رژیم زندان باید کمک به زندانیان باشد، بهطوریکه پس از آزادی از زندان از عهدهٔ مخارج خود برآیند و زندگیشان را بر اساس قانون سپری کنند.»
همهٔ زندانیان محکوم شده که از لحاظ پزشکی سالم هستند باید به کار گماشته شوند. در صورت امکان، کار محول شده، باید مهارتهایی را در زندانیان پرورش دهد و آنها را قادر سازد تا پس از آزادی زندگی شرافتمندانهای داشته باشند و مایحتاج زندگیشان را از راه درست تأمین کنند.
قوانین ملی بهداشت و ایمنی در محل کار در زندان، باید به همان شیوهای انجام شود که در جامعه اِعمال میگردد. آموزش حرفهای مخصوصاً برای زندانیان جوان باید فراهم گردد.
زندانیان باید برای کارهایی که انجام میدهند مزد بگیرند. همچنین مجاز به صرف بخشی از درآمد خود باشند، بتوانند بخشی را برای خانوادههایشان ارسال و بخشی را پسانداز کنند. بایسته است فعالیتهای آموزشی، پرورشی و فرهنگی برای زندانیان فراهم شوند، از جمله دسترسی به یک کتابخانهٔ مناسب. آموزش و پرورش در زندانها باید با هدف توسعهٔ تمام جوانب زندگی یک زندانی باشد و شامل زمینههای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شود. تحصیلات برای زندانیان جوان و زندانیان بیسواد باید اجباری باشد و مقامات زندان باید به این امر اولویت بالایی دهند.
جامعهٔ خارج از زندان باید در فعالیتهای آموزشی و فرهنگی زندانها تا حد امکان مشارکت داشته باشد. همهٔ زندانیان حق دارند که اصول مذهب خود را رعایت کنند و به رهبر مذهبی خود دسترسی داشته باشند. زندانیان باید به نمایندگان واجد شرایط مذهبی خود نیز دسترسی داشته باشند.
ضروری است که از ابتدای حکم زندانی، اهمیت خاصی به آیندهٔ وی (یعنی پس از آزادی از زندان) داده شود. بهعلاوه، باید به زندانیان کمک شود تا در آینده و پس از آزادیشان بتوانند بهراحتی به جامعه بپیوندند.
همهٔ آژانسها و خدماتی که مسئولیت پیوستن مجدد زندانیان به جامعه را به عهده دارند، باید اطمینان حاصل کنند که همهٔ زندانیان منابع موجود و لازم برای مراقبت و نگهداری از خود را بلافاصله پس از آزادی در دسترس دارند.