انجیل مرقس
یکی از آشنایان که به تازگی ایماندار شده است می‌گفت که در مقایسه با سایر اناجیل، به‌نظر می‌رسد که انجیل مرقس یک جورهایی خشک نوشته شده است. وقتی منظور او را بیشتر جویا شدم، گفت که هر دو انجیل متی و لوقا از کودکی عیسی شروع کرده و ما را در یک ترتیب زمانی وارد داستان خدمات عیسی می‌کنند، اما در خصوص مرقس این‌طور به‌نظر نمی‌رسد. مرقس از همان ابتدا قدری به یوحنای تعمید دهنده یا همان یحیی پرداخته، بعد بلافاصله ماجراها را از طریق تعمید عیسی و بقیهٔ حوادث به پیش برده است.
هویت نگارنده
باید در نظر داشت که مرقس، مطابق با اعتقاد پدران کلیسا، نویسندهٔ این انجیل است. وی شخصاً جزو شاگردان عیسی نبوده است، اما او به‌عنوان شخصی شناخته می‌شود که مورد توجه پطرس رسول بوده است، چنانکه پطرس رسول از وی به‌عنوان «پسر من» یاد می‌کند (اول پطرس ۵: ۱۳). مرقس همانی است که به یوحنای ملقب به مرقس معروف است (کولسیان ۴ :۱۰، اعمال رسولان ۱۲: ۱۲، دوم تیموتائوس ۴ : ۱۱). درواقع، همان عموزادهٔ برنابا است که در سفر اول بشارتی پولس و برنابا او را همراه خود بردند.
این انجیل از شانزده فصل تشکیل شده است و از نظر اندازه، به‌عنوان کوتاه‌ترین انجیل شناخته می‌شود. به این دلیل که تعلیمات عیسی در این انجیل کمتر آمده است. در واقع، می‌توان گفت که بیشترین تمرکز مرقس در این انجیل بر «اعمال و معجزات» عیسی است.
مکان نگارش
از نظر مکانی، این انجیل احتمالاً در روم نگاشته شده است.
تاریخ نگارش
باید توجه داشت که دیدگاه‌های غالب در خصوص زمان نگارش اناجیل، زمان نگارش انجیل مرقس را زودتر از سایر اناجیل می‌دانند. بر اساس اطلاعات اولیه، احتمال می‌رود که مرقس نگارش انجیل را پیش از شهادت پطرس آغاز کرده و آن را کمی بعد از آن تکمیل نموده است (پطرس در حدود سال ۶۴ به شهادت رسید)، بنابراین این انجیل در حدود سال‌های ۶۴ تا ۶۵ میلادی نوشته شده است.
به‌نظر می‌رسد که در یک مقطع زمانی و فرهنگی، لازم بوده است که مرقس، بدون پرداختن به کودکی عیسی، جان کلام را به‌طور مختصرتری به مردمان دوران خویش بگوید.
تقریباً تمام مطالب این انجیل در انجیل‌های متی و لوقا یافت می‌شوند (به این سه انجیل، اناجیل هم‌دید گفته می‌شود). اما ممکن است پرسیده شود که چرا باید انجیلی را مطالعه کرد که تقریباً تمام مطالبش در دو انجیل دیگر آمده است؟ پاسخ می‌تواند این باشد که شرح وقایع در این انجیل مفصل‌تر آمده است.
شواهد آمده در این انجیل نشان دهندهٔ آن است که مرقس انجیل خود را برای مسیحیان غیریهودی نگاشته است. برای مثال، وقتی او کلمات «آرامی» را به کار می‌برد، معادل یونانی آن‌ها را نیز می‌آورد (مرقس ۱۵: ۳۴).
هدف نگارش
مرقس با توجه به کارها و معجزات عیسی، او را همچون پسر خدا معرفی می‌کند و به‌تدریج با شرح زندگی عیسی به بیان این حقیقت می‌پردازد.
در خصوص تقسیم بندی این انجیل، نکات اصلی را می‌توان این گونه برشمرد:
- آمادگی عیسی برای مأموریت خود (فصل ۱)؛
- خدمت عیسی در استان جلیل (فصل ۱ تا ۶)؛
- کناره‌گرفتن از استان جلیل (فصل ۶ تا ۹)؛
- خدمات آخر عیسی در استان جلیل (فصل ۹)؛
- خدمات عیسی در استان یهودیه و نواحی اطراف (فصل ۱۰)؛
- زحمات و رنج‌های عیسی در هفتهٔ آخر (فصل ۱۱ تا ۱۵)؛
- قیام عیسی از مرگ (فصل ۱۶ – آخر).
برخی ویژگی‌های اصلی انجیل مرقس
- در این انجیل تأکید خاصی بر معلم و استاد بودن عیسی وجود دارد؛
- در این انجیل، نویسنده سریعاً از یک قسمت از زندگی عیسی به قسمت دیگر رفته و بدین ترتیب، متن را به پیش می‌برد. وی با ارائه تصاویر زنده و شفاف، رویدادهای زندگی عیسی را به‌طور روشن، خلاصه و کامل شرح می‌دهد؛
- انجیل مرقس بیشتر بر اعمال عیسی تکیه کرده و نه بر سخنان او؛
- انجیلی است که به‌طور خاص برای رومیان نوشته شده است، بنابراین سنن یهودی را توضیح می‌دهد.
این انجیل در واقع گزارش نجاتی است که از طریق صلیب عیسی تحقق یافته است، اما این همراه با تأکیداتی بر امر شاگردی و زحمت و رنج کشیدن است (مثلاً ۸ : ۳۴ که هم شاگردی و هم زحمات، با هم نشان داده شده‌اند).
