چرا کودکان گاز میگیرند؟
در این بخش به یکی دیگر از رفتارهای دوران کودکی میپردازیم. در مقالهٔ قبلی، به بدخلقیهای دوران کودکی که در اثر عدم توانایی کودکان در بیان نیازهایشان رخ میدهد، پرداختیم. یکی دیگر از رفتارهایی که ممکن است در نبود مهارتهای ارتباطی رخ دهد، گاز گرفتن است.
گاز گرفتن یکی از چالش برانگیزترین رفتارهای دوران کودکی است. بسیاری از والدین و مربیان عاجز از حل این مشکل هستند.
گاز گرفتن در کودکان دو ساله و پیش دبستانی بسیار معمول است . این رفتار میتواند تا چهار سالگی ادامه پیدا کند. کودکی که مرتب گاز میگیرد، والدین و اطرافیانش را دچار اضطراب میکند. هیچ رفتار خشونت آمیز دیگری باعث چنین واکنشی از جانب اطرافیان نمیشود.
کودکان به صورتهای مختلفی خشم خود را بروز میدهند. این رفتارها شامل: هل دادن، لگد زدن، زدن یا چنگ زدن میباشند.هیچ کدام از این رفتارها خطرناک تلقی نمیشود، اما گاز گرفتن رفتاری خطرناک است. هنگامی که کودکی گاز میگیرد، احساسات متفاوتی را بر میانگیزد. والدین کودک ممکن است خود را مقصر بدانند و دچار شرمساری، خشم و سردرگمی شوند. چنین احساساتی نه تنها به حل مشکل کمکی نمیکند، بلکه باعث پیچیدهتَر شدن وضعیت نیز میگردد.
کودکان علاقهٔ زیادی به کنجکاوی دربارهٔ دیگران دارند، اما در سنین ٢-۴ سالگی هیچ مفهومی درباره نیازها و خواستههای دیگران ندارند. کودکان در این سن بسیار خود محور هستند. اگر مسائل اطرافشان بر وفق مراد آنها صورت نگیرد، بستگی به شخصیتی که دارند ممکن است برای رسیدن به خواستههایشان مبارزه کنند و دست به رفتارهایی فیزیکی بزنند که خشونت آمیز باشد و به شدت به دیگران آسیب برساند. در این مرحله از رشد، کنترل تکانهها (امیال) هنوز بسیار ناپخته است. گاهی اوقات کودکان، از گاز گرفتن و رفتارهای خشونت آمیز به عنوان واکنشی در برابر استرس استفاده می کنند، بهویژه وقتی در کنار گروهی از همسالان خود قرار میگیرند.
وقتی با یک کودک ٢-٣ سال زندگی میکنید، حفظ تعادل بسیار مشکل است. پیشبینی اینکه چه رفتاری ممکن است، هرلحظه ازآنها سربزند، تقریبا ناممکن است. در عین حال که کودکان در این سن بسیار بامزه و خواستنی هستند، نمیتوان یک لحظه از آنها چشم برداشت؛ زیرا ممکن است خود یا دیگران را به خطر بیاندازند.
در این سن کودکان تصور درستی از ایمنی و خطر ندارند. همچنین از محدودیتهای جسمی خود هیچ آگاهی ندارند، اما در عین حال از نظر جسمی به درجهای از استقلال رسیدهاند که در کسری از ثانیه خود را به هر جایی که میخواهند، میرسانند. همچنین، در این سن انرژی کودکان به شدت بالاست و این مساله باعث خستگی بزرگسالی میشود که مسئولیت نگهداری از کودک را برعهده دارد.
احساسات والدین در قبال گاز گرفتن
والدین معمولا احساس شرمندگی ، شکست و درماندگی میکنند. احساس مسئولیت در قبال رفتاری که هیچ کنترل بر آن ندارند، باعث میشود که احساس درماندگی و پریشانی کنند. همچنین، ممکن است از جانب دیگر والدین نکوهش شوند. بعضی از والدین کودکانی که گاز میگیرند، واکنشهای شدیدی از خود نشان میدهند. به طور مثال کودک را در خانه نگه میدارند و مدتها پس از وقوع رفتار همچنان به تنبیه کودک ادامه میدهند.
بعضی از والدین ممکن است مربیان مهد کودک را مقصر بدانند که چرا از وقوع حادثه جلوگیری نکردهاند. بسیاری ممکن است به این نتیجه برسند که کودک دچار مشکلات رشدی است. گروهی نیز بسیار شرمسار میشوند و با روحیهای عذرخواهانه هرگونه نصیحتی را میپذیرند.
کودکانی که گاز میگیرند، ممکن است از جانب خانوادههای دیگر طرد شوند. به طور مثال به جشنهای تولد و مهمانیهای کودکان دعوت نشوند. هم چنین، وقتی کودک در کنار و همراه با کودکان دیگر بازی میکند، والدین ممکن است دچار اضطراب فزایندهای شوند، چرا که ممکن است کودکشان، کودکان دیگر را گاز بگیرد. این ترس والدین حتی میتواند بر برقراری ارتباط کودک با کودکان دیگر تاثیر بگذارد و باز جنبهای پیچیدهتر به مشکل بیافزاید. در مقالههای بعدی به علل این رفتار و راه حلهای ممکن میپردازیم. شما هم اگر تجربهای در این زمینه دارید، اگر کودکتان دیگران را گاز میگیرد و یا کودکتان توسط کودک دیگری گاز گرفته شده است، تجربه خود را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید.