در مقالهٔ قبلی، به علل گاز‌گرفتن در کودکان اشاره شد. در این بخش، به جزئیات بیشتر این مسئله می‌پردازیم.
کودکان معمولاً زمانی گاز می‌گیرند که ترس، نا‌امیدی یا عصبانیت بر آنها غلبه کند. نیز ممکن است در دفاع از خود گاز بگیرند. گاز‌گرفتن یا هر شکلی از خشونت در مواقعی بروز می‌کند که در زندگی کودک تغییری رخ داده است. در واقع هر تغییری که سازگاری با آن برای کودک دشوار باشد، می‌تواند به رفتارهای خشونت آمیز از جمله گاز‌گرفتن منجر شود. به‌عنوان مثال ممکن است کودک به‌‌تازگی دارای خواهر یا برادر شده باشد یا جدایی پدر و مادر رخ داده باشد.
برخی از کودکان زمانی گاز می‌گیرند که به‌شدت هیجان‌زده‌اند و حتی ممکن است این رفتار را به اشتباه برای ابراز محبت انجام دهند. این مورد در کودکان اوتیستیک و بیش‌فعال شایع می‌باشد.
گاز‌گرفتن ممکن است به دلایل مختلف صورت گیرد، اما شما به‌عنوان والدین کودک باید همیشه این حقیقت را مد نظر داشته باشید که هیچ کودکی دوست ندارد به کودکان دیگر حمله کند. کودکان ترجیح می‌دهند با هم بازی کنند، دست به کشفیات بزنند و از دوستی با یکدیگر لذت ببرند. وظیفهٔ شما به‌عنوان والدین تنها این نیست که این رفتار را متوقف کنید، بلکه باید به کودکتان کمک کنید رشد کند و در حین این فرآیند بیاموزد.
در برابر گاز‌گرفتن چه واکنشی باید نشان داد؟
- ۱- ابتدا باید مطمئن شوید، هر دو کودک در مکان امنی هستند. آنها را از هم جدا کنید و مطمئن شوید در فاصله‌ای هستند که نمی‌توانند به یکدیگر آسیب برسانند؛
- ۲- آرامش خود را حفظ کنید، برای هر دوی آنها مرزها را مشخص کنید و هیچ‌کدام را سرزنش یا تنبیه نکنید؛
- ۳- به زبان خیلی ساده و با جملات کوتاه به کودک خود بفهمانید که گاز‌گرفتن به دیگران آسیب می‌زند و او اجازه ندارد، کسی را گاز بگیرد.
وقتی در چنین موقعیتی قرار می‌گیرید، ممکن است به‌نظر برسد که باید با تنبیه شدید به کودک جدی‌بودن عملش را نشان داد. حتی در پاسخ به عملی که انجام داده ضربه‌ای روی دستش یا پشتش زد، حتی گاهی توصیه می‌شود کودک را گاز بگیرید که نتیجه عملش را متوجه شود، اما چنین روش‌هایی اشتباه بوده، در کودک احساس نفرت و خشونت ایجاد می‌کنند و در طی زمان باعث می‌شوند کودک خشونت بیشتری از خود نشان دهد.
هر دو کودک به کمک شما احتیاج دارند، هم کودکی که گاز گرفته شده و هم کودکی که خشونت به خرج داده است. بهتر است ابتدا به کودک گاز گرفته شده رسیدگی کنید. این کار را با گرمی و محبت زیاد انجام دهید.
از کودک دیگر غافل نشوید. معمولاً کودکان در چنین موقعیتی، سعی می‌کنند خود را بی‌تفاوت نشان دهند، اما کودکی که گاز گرفته است نیز احتیاج دارد که آرام شود و فرصت یابد احساسات خود را بروز دهد. سعی کنید به کودک کمک کنید دربارهٔ احساساتی صحبت کند که منجر به این رفتار شده است.
کودک را تشویق کنید که وقتی احساس ناراحتی می‌کند، پیش شما آمده و از شما کمک بگیرد. هنگامی‌که کودک از شما کمک می‌خواهد، به او توجه کامل نشان دهید.
ممکن است گاهی در سخت‌ترین مواقع شما در کنارش نباشید، مثلاً در مهد‌کودک. بنابراین به او بیاموزید که از مربیان کمک بگیرد. دربارهٔ اتفاقی که افتاده، صحبت کنید. از او بپرسیدچگونه می‌تواند بدون اینکه به دیگران آسیب برساند احساساتش را ابراز کند. می‌توانید از «نقش‌بازی‌کردن» استفاده کنید. مثلاً شما نقش بچه‌‌ای را بازی کنید که اسباب بازی کودکتان را می‌گیرید. در این حالت به او جمله‌هایی یاد دهید که استفاده کند. مثلاً «نه، من این کارت دوست نداشتم.»
بسیاری از کودکان پیش‌‌دبستانی فقط یک بار گاز می‌گیرند و دیگر این کار را تکرار نمی‌کنند، اما اگر این رفتار ادامه پیدا کرد از متخصص کمک بگیرید.
در بخش بعدی، دربارهٔ چگونگی جلوگیری از این رفتار مطالبی ارائه خواهد شد. در ادامهٔ این مطلب تجربهٔ خود را با ما اشتراک بگذارید و اگر سؤالی دارید حتماً در بخش نظرات با ما مطرح کنید.
