مسیحیان از تمام فرقه‌ها و فرهنگ‌ها، جشن‌ها و اعیاد به‌خصوصی را در تقویم‌های خود تعیین کرده و گرامی می‌دارند. برخی از این اعیاد، مثل کریسمس یا عید قیام، جشن‌های مهمی هستند و مربوط به مهم‌ترین وقایع زندگی مسیح می‌باشند. دیگر عیدها، می‌توانند مختص یک فرقه، فرهنگ یا کلیسایی خاص باشند. در این سری مقالات، در تلاش خواهیم بود تا برخی از مشهورترین اعیاد (نه مهم‌ترین عیدها از نظر الهیاتی!) و ویژگی‌های آنها را بدون هرگونه جانب‌داری، بررسی کنیم.
عید قیام که در بسیاری از کشورها آن را با نام «پاسکا»، در یونان با نام «اَنَسْتیسیس» و در ارمنستان با نام «زاتیک» می‌شناسند، یکی از مهم‌ترین جشن‌ها در تقویم عبادی مسیحیان است. این عید، واقعۀ قیام مسیح از مردگان و پیروزی او بر گناه و مرگ و نیروهای شرارت در جهان را جشن می‌گیرد. روایت قیام در هر چهار انجیل آمده است. این اتفاق در صبح سومین روز بعد از واقعۀ صلیب، رخ داد. در اناجیل می‌خوانیم که این واقعه برای کسانی که شاهد آن بودند، هم بسیار تکان‌دهنده و هم شادی‌آفرین بوده است. البته باید دانست که قدیمی‌ترین روایت در مورد قیام، روایت اناجیل نیست، بلکه آن را می‌توان در باب ۱۵ از نامۀ نخست پولس به قرنتیان یافت. این فصل بر اهمیت الهیاتی پیروزی بر مرگ توسط مسیح از طریق قیامش، تأکید دارد.
تاریخ عید قیام همیشه موضوع مباحثات مختلف بوده است. تاریخ این روز متغیر بوده و بر اساس تقویم شمسی و قمری محاسبه می‌شود. یکشنبۀ قیام، نخستین یکشنبۀ بعد از ماه کاملی است که در هنگام اعتدال بهاره یا پس از آن واقع می‌شود. در نتیجه، تاریخ این روز در تقویم گریگوری می‌تواند در هر روزی بین ۲۲ مارس تا ۲۵ آوریل باشد. به همین ترتیب، این روز در تقویم جولیانی نیز می‌تواند در تاریخ متفاوتی قرار بگیرد. تاریخ روز قیام در هر سال تعیین‌کنندۀ تاریخ ایام لِنت است که پیش از آن واقع می‌شود، همین‌طور تعیین‌کنندۀ ایام ۵۰ روزۀ قیام است. تاریخ روز قیام در بسیاری از کشورهای مسیحی، همچنین تعیین‌کنندۀ تاریخ تعطیلات مدارس است. دوشنبۀ پس از این عید نیز اغلب تعطیل رسمی است. در نتیجه، اهمیت این روز باعث می‌شود که متغیر‌بودن تاریخ آن، آزاردهنده نباشد.
تلاش‌های زیادی توسط سازمان‌های مسیحی مانند شورای جهانی کلیساها انجام شده تا تاریخ مشخصی برای عید قیام تعیین کنند، اما تا کنون با هیچ‌یک از پیشنهادهای آنان موافقت نشده است. امروزه نیز بر سر نحوۀ تعیین این تاریخ، بحث‌های فراوانی مطرح است، اما به‌نظر می‌رسد این مسئله با نحوۀ محاسبۀ مسیحیان اولیه ارتباط داشته باشد. آنان تاریخ این روز را با عید پسخ یهودیان یکسان می‌دانستند که عیدی متفاوت با قیام بود. برای اولین بار در کتاب خروج در مورد عید پسخ صحبت به میان آمده. عید پسخ، آزادی قوم یهود از اسارت مصریان را جشن می‌گرفت. مسیحیان اولیه با جشن گرفتن عید قیام در قرن دوم، توانستند به‌نوعی، عید پسخ مخصوص به خودشان را خلق کنند. از نظر الهیاتی، عیسای مسیح، برۀ خدا بود که قربانی شد تا قوم خدا را از اسارت گناه و مرگ آزاد کند.
به‌خاطر همین ارتباط با عید یهودیِ پسخ است که عید قیام در بسیاری از فرهنگ‌ها به نام «پاسکا» شناخته می‌شود. با این‌حال، نام‌های متنوع دیگری نیز برای این روز وجود دارد. برای مثال، کلمۀ یونانی «اَنَسْتیسیس» که به معنای رستاخیز یا قیام است، این جشن را به‌طور خاص، به مسیح ارتباط می‌دهد. کلمۀ انگیسی «ایستر» نیز مانند کلمۀ آلمانی «اُستِرن» احتمالاً به جشنی بهاره و متعلق به دوران پیش از مسیحیت بازمی‌گردد که برای اکرام ایزدبانویی به نام «اِئُستر» برگزار می‌شد. «زاتیک» ارامنه نیز این جشن را با طلوع خورشید ارتباط می‌دهد. عید قیام مسیحیان، درست مانند دیگر اعیاد، توانسته جایگزین جشنواره‌های بهارۀ پیش از مسیحیت، به‌عنوان فرصتی برای جشن‌گرفتنِ حیات تازه شود. این ارتباط با جشنواره‌های بهارۀ پیش از مسیحیت، می‌تواند تخم‌مرغ‌های رنگی و خرگوش را در جشن‌های امروزی عید قیام توضیح دهد، اما از طرف دیگر، باعث شده تا برخی از گروه‌های مسیحی مانند پیوریتن‌ها، جشن‌گرفتن عید قیام را به‌کل، ممنوع و رد کنند.
در شرق اروپا و ارمنستان، الهیات مسیحی و تخم‌مرغ با هم مخلوط شده‌اند: تخم‌مرغ‌ها را در این منطقه به نشان خون مسیح به رنگ قرمز درمی‌آورند. پوستۀ سخت آن، نماد مقبرۀ مسیح است، که هنگام خوردن تخم‌مرغ در یکشنبۀ قیام، درهم‌می‌شکند. در اروپای غربی و آمریکا، شکلات‌هایی به شکل تخم‌مرغ و خرگوش به بچه‌ها هدیه می‌دهند تا آنها را بخورند و حیات جدید را جشن بگیرند. این جشن در جامعۀ سکولار غرب، نسبت به کریسمس از اهمیت کمتری برخوردار است، اما برای ایمانداران، اهمیتی بس فراتر از کریسمس دارد.
مراسم کلیسایی در یکشنبۀ قیام، جشن‌هایی بسیار شاد و مفرحند. در بیشتر فرقه‌ها، سرودهای بسیاری می‌خوانند و عشای ربانی انجام می‌شود. در کلیساهای ارتدکس شرق به‌طور خاص، مراسم شبانۀ قیام نیز در شب پیش از قیام برگزار می‌شود که در آن ایمانداران دور هم جمع می‌شوند تا خالی‌بودن قبر را در صبح عید جشن بگیرند. برای مثال، در یونان، در مراسم حرکت دسته‌جمعی در شب یکشنبۀ قیام، کشیش ابتدا داستان قبر خالی را بر اساس اناجیل روایت می‌کند و بعد، با دو شمع سراغ ایمانداران می‌رود. تمام ایمانداران حاضر نیز شمع‌هایی در دست دارند و آنها را با شعلۀ شمع‌های کشیش روشن می‌کنند. در نیمه‌شب، کشیش با صدای بلند اعلام می‌کند: «مسیح برخاسته!» جماعت نیز پاسخ می‌دهند: «او حقیقتاً برخاسته!» این جملۀ مرسوم تهنیت در این روز برای بسیاری از کلیساهای مختلف است. پس از این اعلامیه، آتشی روشن شده، ناقوس‌های کلیسا نواخته می‌شوند. سپس با فرا رسیدن روز، اعضای کلیسا به پایکوبی و سرود خواندن می‌پردازند. در برخی کلیساها مانند کلیسای متدیست، رسم برگزاری مراسم طلوع آفتاب نیز در صبح قیام برگزار می‌شود.
