خدا در تاریخ

من نیز که همه چیز را از آغاز به دقت بررسی کرده‌ام، مصلحت چنان دیدم که آنها را به شکلی منظم بنگارم. لوقا ۱: ۳

لوقا، انجیل خود را حدود ۳۰ سال پس از مرگ و قیام عیسی مسیح نوشته است. به احتمال زیاد، او به عنوان یک غیر یهودی شاهد عینی زندگی عیسی نبوده است. با این وجود، تحت هدایت و الهام روح القدس، او جرات یافت که دست به نگارش وقایع زندگی عیسی بزند. برای انجام این امر بی اندازه مهم، او تصمیم گرفت که از منابع متعددی بهره برد. لوقا، در طول خدمت دراز مدتش با پولس رسول و احتمالاً در زمانهایی که پولس در بند بود، با بسیاری از رسولان، مقدسین و شاهدین عینی وقایع زندگی عیسی وقت صرف کرد تا بتواند تمام منابع لازم برای خلق این شاهکار الهی را در اختیار داشته باشد. دقت و کیفیت عالی نگارش او نشان می‌دهد که او از منابعی که در اختیار داشت، به بهترین شکل بهره برده است. در انجیل لوقا ما با قسمتهایی از زندگی مریم، مادر عیسی، روبرو می‌شویم که بسیاری از روایات نقل شده از تولد و کودکی عیسی را مرهون او هستیم. احتمالاً، لوقا بعضی از قسمتهای انجیل مرقس و یا متی را نیز مورد استفاده قرار داده است، هرچند با نگاهی متفاوت و از زاویه‌ای دیگر نگاشته شده است.

اما در مورد اهداف لوقا، یک نکتۀ بسیار مهم را نباید از نظر دور داشت؛ اینکه هدف لوقا این نیست که از طریق تاریخ به مقام الهی عیسی اعتبار ‌بخشد، بلکه قصد او این است که با بیان اعمال عجیب خدا از طریق عیسی، به تاریخ بشر معنی و جهت ببخشد. از دید لوقا، تاریخ گردشی تکراری حول محور یک دایره‌، و یا حرکتی دائمی و بی هدف بر روی خطی بی انتها نیست، بلکه تاریخ در خود، حامل مقصود خداست. با تولد عیسی، مداخلۀ نیکوی خدا در تاریخ به‌خوبی نمایان می‌شود، و با مرگ و قیام عیسی مقصود عالی خدا برای تمامی بشر اعلام می‌شود – یعنی برقراری پادشاهی خدا که در کتاب اعمال رسولان، لوقا به عنوان یکی از همراهان پولس به اعلام آن مشغول است.

براستی، این چه حقیقت مسرت بخشی است که امروزه ما نیز توسط نوشتۀ بجای مانده از لوقای مقدس در می‌یابیم که نصیب مبارکی از مداخلۀ هدفمند الهی در تاریخ بظاهر بی معنای این جهان یافته‌ایم.