جایگاه خدا در مسیحیت نوین کجاست؟ پایه و اساس این باور در کجا ریشه دارد؟ برای دانستن جواب، قسمت قبل را بخوانید.
ایمان و مسئلهٔ پاسخ به دعاها
همان‌طور که گفتیم، مسیحیت نوین به پیروان خود چنین وعده‌ای می‌دهد: «اگر با ایمان دعا کنید، خدا هر چه بخواهید به شما خواهد داد! فقط کافی است که با ایمان دعا کنید! این وعده خداست!» شنوندگان نیز وقتی گرفتار مشکلات می‌شوند، با ایمانی خالص دعا می‌کنند؛ گاه خواسته‌شان برآورده می‌شود، گاه نمی‌شود. وقتی برآورده نمی‌شود، به این نتیجه می‌رسند که یا ایمانشان کافی نبوده یا اینکه گناهی در زندگی‌شان بوده که خدا خواسته‌شان را برآورده نساخته است. این نتیجه‌گیری در مواقعی ممکن است درست باشد؛ اما بحث ما در این مقاله، دربارهٔ موانع دعا نیست، بلکه دربارهٔ این که آیا اساساً خدا وعده داده است که هر چه در دعا با ایمان بخواهیم، به ما بدهد یا نه؟
دو دسته آیات در کتاب‌مقدس
دستهٔ اول
واعظینی که تعلیم می‌دهند خدا وعده داده که هر چه در دعا از او بخواهند، به ایشان بدهد، گفتهٔ خود را بر دسته‌ای از آیات بنا می‌کنند که در زیر به چند نمونه از آنها می‌پردازیم:
فرمایش‌های خداوند ما عیسی مسیح در فصل‌های ۱۴ تا ۱۶ انجیل یوحنا که یک نمونه از آنها را در اینجا نقل می‌کنیم. عیسی فرمود: «آمین، آمین، به شما می‌گویم، هر چه از پدر به نام من بخواهید، آن را به شما خواهــد داد. تاکنون به نام مـن چیزی نخواسته‌ایـد؛ بخواهید تا بیابید و شادی‌تان کامــل گردد.» (یـوحنا ۱۶: ۲۳-۲۴)
مسیح در موعظهٔ بالای کوه فرمود: «بخواهید که به شما داده خواهد شد.» (متی ۷: ۷) در ماجرای خشک‌شدن درخت انجیر، عیسی به شاگردانش فرمود: «هر آنچه در دعا درخواست کنید، ایمان داشته باشید که آن را یافته‌اید، و از آن شما خواهد بود.» (مرقس ۱۱ :۲۴) یعقوب رسول نیز می‌فرماید: «دعای مرد پارسا قدرت دارد و بسیار اثربخش است.» (یعقوب ۵: ۱۶)
دستهٔ دوم
در کتاب‌مقدس، دستهٔ دیگری از آیات هستند که باید به آنها نیز توجه داشت. در اینجا به چند نمونه از آنها اشاره می‌کنیم:
عیسی مسیح در یوحنا ۱۵: ۷ به شاگردانش فرمود: «اگر در من بمانید و کلام من در شما بماند، هر آنچه می‌خواهید، درخواست کنید که برآورده خواهد شد.» مسیح در اینجا برای پاسخ به دعاها شرطی قائل می‌شود. خداوند ما عیسی در باغ جتسیمانی دعا فرمود تا چنانچه «ارادهٔ پدر» باشد، «آن جام”» از او بگذرد. اما پدر به او پاسخ منفی داد. ارادهٔ خدای پدر چیز دیگری بود. پاسخ دعای عیسی منفی بود. پولس رسول ۳ بار دعا کرد تا خداوند عیسی آن خار در جسم او را بر دارد، اما پاسخ خداوند به او منفی بود. ارادهٔ خداوند چیز دیگری بود، حتی اگر برای پولس دردناک می‌‌بود (دوم قرنتیان ۱۲: ۱-۱۰). سموئیل نبی نیز برای برکت و بازگشت شائول پادشاه دعا کرد، اما خدا فرمود تا دیگر در این مورد دعا نکند؛ چون شائول را رد کرده است (اول سموئیل ۱۶: ۱). تجربهٔ مسیحیان مقدس نیز چه در طول تاریخ کلیسا و چه امروزه، نشان می‌دهد که خدا همیشه خواستهٔ ما را آن‌طور که ما می‌خواهیم و آن زمان که ما می‌خواهیم به ما نمی‌دهد.
تناقض
در نگاه اول، ممکن است این آیات متناقض به‌نظر برسند. اما چنین نیست. مسئله در اینجاست که مقصود کلام خدا را در دستهٔ نخست آیات باید درست درک کرد. برای درک درست آیات کتاب‌مقدس در خصوص یک آموزه، لازم است آنها را با سایر آیات و بخش‌های کتاب‌مقدس محک زد و در آخر، نتیجه‌ای فراگیر و کلی گرفت. نمی‌توان به یک دسته از آیات چسبید و آیات دیگر مربوط به همان موضوع را نادیده گرفت.
وقتی آیات دستهٔ اول را در پرتوی آیات دستهٔ دوم و سایر اشاره‌‌‌های موجود در کتاب‌مقدس بررسی می‌کنیم، پی می‌بریم که خدا وعده نداده که ما «هر چه دلمان» می‌خواهد به ما بدهد. دعای با ایمان چراغ جادوی علاءالدین نیست که هر چه «ما» هوس کنیم، به ما بدهد. خدا قطعاً به هر دعایی جواب می‌دهد، اما طبق صلاح‌دید خودش، به آن شکلی که خودش مناسب می‌داند و در آن زمانی که خودش مناسب می‌داند.
نه به خواهش من، بلکه به اراده تو
خدا آن چیزهایی را به ما می‌دهد که مطابق اراده‌اش باشد. و ارادهٔ خدا را آنانی می‌دانند که به او نزدیکند و صدای ضربان قلب او را می‌شنوند. ایمان در این میان، وسیله‌ای است برای درک ارادهٔ خدا. این‌گونه افراد آن‌قدر فروتن می‌شوند که در واقع چیزی جز خواست خدا نمی‌خواهند. پس طبیعی است که هر چه بخواهند، خواهد شد؛ چون هر چه می‌خواهند همان است که خدا می‌خواهد! آیا من و شما از خداوند متبارکمان عیسی مسیح روحانی‌تریم که در دعا گفت «نه به خواست من، بلکه به ارادهٔ تو؟» (متی ۲۶: ۳۹)
