مقدمه
نابرابری جنسیتی به تفاوت‌های بین دو جنس از نظر موقعیت، قدرت، ثروت، سلامت و شغل اشاره می‌کند. نابرابری جنسیتی محصول تبعیض جنسیتی است، یعنی تعصب یا تبعیض علیه افراد بر اساس جنسیت یا جنس آنها. به‌طور کلی، این نابرابری زنان و دختران را تحت تأثیر قرار می‌دهد و عواقب آن از بدو تولد آغاز می‌شود. با توجه به این موضوع که جامعهٔ ایران جامعه‌ای مرد سالار است، می‌توان یکی از مهم‌ترین دلایل وجود نابرابری جنسیتی را ناشی از اعتقادات و فرهنگ نهادینه شده توسط سیاست‌ها و قوانین دینی-سیاسی حکومت دانست. براساس چنین اعتقادات و قوانینی، چه برای زن و چه برای مرد وظایفی تعیین شده است و آنها باید بر اساس آن عمل کنند. به‌عنوان مثال، زنان باید حجاب داشته باشند و دیدن موی زنان برای مردان حرام است. مردان نیز موظفند از زنانی که به‌نحوی در خانواده‌‌شان هستند «مراقبت» کرده تا مبادا مردی توسط آن زنان به گناه بیفتد.
پیام
در این ویدیو، گروهی از هنرمندان تئاتر، گوشه‌ای از نابرابری جنسیتی در ایران را به تصویر می‌کشند.
نگاهی به دیدگاه‌های جنسیتی در جامعه
طرز تفکری که جامعه به خانواده‌ها می‌قبولاند، تعیین‌کنندهٔ ویژگی رفتاری در مردان و زنان است. در جامعهٔ ما «جنسیت» تعیین‌کنندهٔ قدرت، حساسیت، چگونگی ابراز احساسات و رفتار‌ها است. برای نمونه، ویژگی‌هایی مانند پرخاشگری، موفقیت، رقابت، اتکای به نفس و استقلال از پسران بیشتر انتظار می‌رود. از کودکی به آنها آموزش داده می‌شود که برای احقاق حق خود تا حد ممکن ایستادگی کنند (قابل توجه است که در جامعهٔ ما زن حق مرد است) و برعکس، به زنان آموزش داده می‌شود که سازش کنند، صلح‌جو باشند، اختلافات را با صحبت‌کردن حل‌‌و‌‌فصل کنند، جنگ و جدال نکنند، از امور مراقب کنند و مهربان باشند.
عواقب نابرابری جنسیتی بر زنان و مردان
برخی از عواقب قابل اندازه‌گیری نابرابری جنسیتی به‌خصوص بر زنان عبارتند از:
- درصد پایین‌تر تحصیل و اشتغال ؛
- دستمزد کمتر برای کار مشابه؛
- سطح بالاتر استرس؛
- درصد بالاتر کار بدون مزد (مانند مراقبت از بستگانی که بیمار هستند)؛
- قرار‌گرفتن در معرض درصد بالاتری از تجاوز و سوء‌استفاده‌های جنسی، خشونت خانگی و خشونت مبتنی بر جنس
- عدم وجود نماینده در دولت.
برخی از موارد تأثیرگذار تبعیض جنسی بر زندگی روزمره عبارتند از:
- کنایه‌های جنسی؛
- آزار جنسی؛
- تبعیض در محل کار.
آیا نابرابری جنسیتی بر سلامت روان تأثیر می‌گذارد؟
بر اساس مقاله‌ای که در سال ۲۰۲۰ به چاپ رسید، تعداد زنانی که از مشکلات روان رنج می‌برند دو یا سه برابر نسبت به مردان بیشتر است. در زنان در مقایسه با مردان:
- احتمال دچار‌شدن به اختلال اضطراب فراگیر دو برابر بیشتر است.
- احتمال دچار‌شدن به اختلال ترس دو برابر بیشتر است.
- احتمال دچار‌شدن به افسردگی در طول عمرشان تقریباً دو برابر بیشتر است.
- ۴ تا ۱۰ برابر بیشتر امکان دارد در معرض ابتلا به اختلال خوردن قرار بگیرند.
- بیش از دو برابر احتمال دارد به اختلال اضطراب پس از سانحه مبتلا شوند.
- احتمال اقدام به خودکشی بیشتر است، اگرچه مردان تقریباً ۳ برابر بیشتر به‌خاطر خودکشی جان خود را از دست می‌دهند. یکی از دلایل آن هم این است که بیشتر مردم به‌ویژه مردان، مراجعه به متخصصان سلامت روان را برابر با ضعف می‌دانند.
آیا می‌دانستید؟
در کشوری مثل آمریکا با پیشرفت چشمگیرتری در زمینهٔ برابری زنان و مردان نسبت به ایران، بستن شکاف جنسیتی دستمزد تا سال ۲۱۱۱ میلادی غیرممکن است. این در مورد ایران چه می‌گوید؟
نابرابری جنسی و نافرمانی از اوامر خدا
در غلاطیان فصل ۳ آیه‌های ۲۶ و ۲۸ آمده است: «زیرا همگی ما در اثر ایمان به عیسی مسیح فرزندان خدا می‌باشیم؛ و همۀ ما که تعمید گرفته‌ایم، جزئی از وجود مسیح شده‌ایم و مسیح را پوشیده‌ایم. دیگر فرقی نمی‌کند که یهودی باشیم یا غیریهودی، غلام باشیم یا آزاد، مرد باشیم یا زن؛ زیرا همۀ ما مسیحیان در عیسی مسیح یکی هستیم.»
این آیه به‌وضوح نشان‌گر آن است که خداوند متعال همهٔ انسان‌ها چه زن و چه مرد را برابر با یکدیگر خلق کرده و هیچ تفاوتی بین آنها نمی‌گذارد. تفاوتی که در اجتماع بر اساس انتخاب دین، موقعیت اجتماعی، ظرفیت روحی یا جنسیتی بین انسان‌ها وجود دارد، پدیده‌ای است که آنها بر اساس نادانی یا جاه‌طلبی به وجود آورده‌اند. بنابراین، پیروی از چنین پدیده‌ای نافرمانی از آنچه که خداوند برای انسان‌ها می‌خواهد است و چون این پدیده بر خلاف آن چیزی است که خداوند امر کرده، به‌غیر‌از نابودی و بدبختی برای بشر چیز دیگری را به ارمغان نخواهد آورد.
