مسیحیان از تمام فرقهها و فرهنگها، جشنها و اعیاد بهخصوصی را در تقویمهای خود تعیین کرده و گرامی میدارند. برخی از این اعیاد، مثل کریسمس یا عید قیام، جشنهای مهمی هستند و مربوط به مهمترین وقایع زندگی مسیح میباشند. دیگر عیدها، میتوانند مختص یک فرقه، فرهنگ یا کلیسایی خاص باشند. در این سری مقالات، در تلاش خواهیم بود تا برخی از مشهورترین اعیاد (نه مهمترین عیدها از نظر الهیاتی!) و ویژگیهای آنها را بدون هرگونه جانبداری، بررسی کنیم.
عید مقدسین با گذشت زمان، اهمیت بیشتری در تقویم عبادی کلیساهای سنتی پیدا کرده است. این روزهای خاص ریشه در گرامیداشت زندگی شهدا در کلیسای اولیه دارند. مسیحیان اولیه باور داشتند متعلقات خاصی که از شهدا باقی ماندهاند، قدرتی ویژه دارند و تکریم آنها بسیار مرسوم بود. در نتیجه، در قرن سوم، بسیار اهمیت داشت که مسیحیان اطمینان حاصل کنند که آنانی که بهعنوان شهدای مسیحی تکریم میشوند، حقیقتاً در راه مسیح به شهادت رسیده باشند. در قرن ششم، نه تنها شهدای مسیحی، بلکه مسیحیان برجستهای که به مرگ طبیعی از دنیا میرفتند نیز به این شکل گرامی داشته میشدند. این مسیحیان که عنوان «معترف» را دریافت میکردند، در کنار شهدا بهعنوان «قدیس» شناخته میشدند. در اوایل قرون وسطی، تعداد این قدیسان آنقدر زیاد شده بود که در هر روز برای چندین نفر از آنان بزرگداشت برگزار میکردند. در نتیجه، روزی را بهعنوان عید قدیسین تعیین کردند که در آن، یاد تمام قدیسین گرامی داشته میشد. در دنیای غرب، فرایند تقدیس و مقدسشمردن قدیسان بهطور فزاینده رسمیتر شد، تا اینکه در قرن هفدهم، تنها پاپ میتوانست افراد را در کلیسای کاتولیک رومی بهعنوان قدیس اعلام کند. امروزه تعداد قدیسین، بسیار زیاد است؛ تنها پاپ ژان پل دوم در قرن بیستم، ۴۸۲ نفر را قدیس اعلام کرد. در برخی فرهنگهای متأثر از کلیسای کاتولیک رومی، رسم بر این است که کودکان را با توجه به قدیسان، نامگذاری میکنند. کودکانی که هنگام تعمید، نام قدیسی خاص بر آنها گذاشته شده، در روز گرامیداشت آن قدیس، هدایایی دریافت میکنند.
امروزه کلیسای کاتولیک رومی چنین تعلیم میدهد که مسیحیانی که به سعادت ابدی میرسند، کسانی هستند که پس از مرگ، به آسمان وارد شدهاند. پیش از هر چیز باید دانست که این افراد، معمولاً کسانی هستند که در یک کلیسای محلی خاص یا فرقۀ رهبانی بهخصوص مورد تکریم بودهاند. برای رسیدن به سعادت ابدی، باید ثابت شود که حداقل یک معجزه توسط شخص مورد نظر به انجام رسیده است. پس از آن، ایمانداران میتوانند در دعا از ایشان درخواست کنند که نزد خدا برایشان شفاعت کنند. یک قدم دیگر بعد از رسیدن به سعادت ابدی، این است که آنها را بهعنوان قدیس اعلام کنند. کلیسا طی این فرایند، نام فرد را وارد فهرست قدیسان میکند تا در همه جای جهان مورد تکریم واقع شود.
کلیساهای ارتدکس شرق و مشرق نیز در تجلیل یا قدیس شمردن برخی افراد خاص پس از مرگشان، فعال هستند. با اینحال، برای این کار، هیچ نوع فرایند رسمیای در این کلیساها وجود ندارد. در عوض، قدیس شمردن بر اساس رشد تکریم فرد در محل زندگی، سپس به رسمیت شناختن او در کلیسای محلی و در نهایت، شناخته شدنش در مقیاس بزرگتر انجام میگیرد. گاهی در برخی از این کلیساها، قدیس شمردن میتواند در مقیاس بزرگی اتفاق بیفتد. برای مثال، کلیسای رسولی ارامنه اخیراً هزاران قربانی نسلکشی ارامنه در شرق آناتولی در سالهای ۱۹۱۵-۱۹۱۶ را قدیس اعلام کرد.
اما کلیساهای پیرو اصلاحات هیچ تمایلی به اعلام سعادت ابدی یا قدیس شمردنِ فرد خاصی ندارند. کلیسای انگلیکن پس از دورۀ اصلاحات، بهطور رسمی فقط پادشاه چارلز اول را بهعنوان قدیس اعلام کرد. این در حالی است که تنها عدۀ بسیار کمی در کلیسا، قدیس بودن او را به رسمیت میشناسند. بسیاری دیگر نیز در تقویم عبادی کلیساهای انگلیکن، متدیست و لوتری، در اعیاد کماهمیتتری گرامی داشته میشوند. انگلیکنها عدۀ کمی از اعضای برجستۀ خود را در تقویم عبادی یاد میکنند؛ افرادی مانند الهیدان قرن شانزدهم، ریچارد هوکر که در ۳ نوامبر گرامی داشته میشود. با اینحال، آنها برخی از چهرههای غیرانگلیکن را نیز به رسمیت میشناسند؛ یعنی چهرههایی مانند راهب روس قرن نوزدهم، سرافیم اهل سارُف، دیتریش بونهافر و مارتین لوتر. تقویم لوتریها و انگلیکنها مشابه است، به این صورت که چهرههای برجستۀ لوتری و غیرلوتری را نیز به رسمیت میشناسد. همچنین، کسانی را که پیش از جنبش اصلاحات توسط کلیسای کاتولیک رومی قدیس اعلام شده بودند.
امروزه در بعضی کشورها، برخی از اعیاد مربوط به قدیسان، تبدیل به جشنهایی غیرمذهبی و ملی شدهاند. برای مثال، روز سنت پاتریک که بهطور خاص متعلق به ایرلند است و در ۱۷ مارس جشن گرفته میشود، تبدیل به یکی از جشنهای اصلی در فرهنگ ایرلندی شده است. جشن مربوط به سنت ساوا در ۲۷ ژانویه نیز یکی از جشنهای ملی اصلی در صربستان و برخی نقاط از جهان ارتدکس است. سنت جرج از شهدای اوایل قرن چهارم نیز قدیس حامی انگلستان و چند کشور دیگر، مانند گرجستان است. عید این قدیس در کلیسای انگلستان، ۲۳ آوریل است، اما در گرجستان، دو روز به او اختصاص داده شده، ۲۳ نوامبر و ۶ مه که قدمت آن به قرن پنجم میلادی میرسد. ارامنه نیز عید سنت گریگوری روشنگر را در ۳۰ سپتامبر برگزار میکنند. سنت نیکلاس که عید مربوط به او در ۶ دسامبر برگزار میشود، امروزه بهعنوان سانتا کلاوس یا بابانوئل شناخته میشود و سنت والنتاین را که در ۱۴ فوریه گرامی داشته میشود، قدیس حامی عشاق میدانند.