آیا تعمید امری است اختیاری؟ چرا تعمید انقدر مهم است؟ برای دانستن پاسخ، مقالهٔ پیشین را مطالعه کنید.
باور صحیح به تعمید
در خصوص روش تعمید، باید به دو نکته اشاره کنیم: نخست فرمولی است که بههنگام تعمید بیان میشود و دوم، چگونگی اجرای عملی تعمید است، یعنی اینکه آیا شخص باید در آب غوطهور شود یا ریختن آب بر سر او کافی است.
در خصوص فرمول تعمید، باید گفت که کلیسا از همان آغاز از فرمول تثلیثی استفاده کرده است. یعنی اینکه تعمید «به نام پدر، پسر و روحالقدس» صورت میگیرد. این امر بهطور روشن در انجیل متی ۲۸:۱۹ از سوی خداوندگار ما، عیسی مسیح، مقرر شده است که فرمود: «پس بروید و همهٔ قومها را شاگرد سازید و ایشان را به نام پدر، پسر و روحالقدس تعمید دهید.»
همانطور که گفتیم، کلیسا از همان آغاز از همین فرمول استفاده میکرده است و نوشتههای پدران کلیسا گواه بر این امر است. شاید یکی از قدیمیترین آثار پدران کلیسا، کتابچهای باشد به نام «دیداخه» یا «تعالیم دوازده رسول». این کتاب کوچک را شخصی ناشناس در اواخر قرن اول یا اوائل قرن دوم نوشته است و به فارسی نیز ترجمه شده است. در واقع، این کتابچه شاید در اواخر حیات یوحنای رسول نوشته شده باشد. وقتی در اواخر قرن چهارم، شورای پدران کلیسا اقدام به تثبیت کتب الهامی عهدجدید کرد، این کتابچه نیز نزدیک بود جزو کتب عهدجدید قرار گیرد، اما فقط به این دلیل که نویسندهاش ناشناس بود، این امر صورت نگرفت. همین امر گواه بر رواج این کتاب کوچک و اهمیت آن است. در این کتاب قدیمی نیز بهروشنی ذکر شده که تعمید باید به نام تثلیث صورت گیرد.
اما در اواسط قرن بیستم، فرقهٔ جدیدی بهوجود آمد به نام «یگانهباوران» یا «فقط عیسی» که میگویند تعمید باید فقط «به نام عیسی» انجام شود، زیرا در کتاب اعمال رسولان آمده که رسولان، افراد را «به نام عیسی» تعمید میدادند. بهدلیل طولانیبودن این مبحث، پاسخ به این ادعا در این مقاله نمیگنجد، اما در اینجا کافی است بگوییم که منظور از «تعمید به نام عیسی» در کتاب اعمال رسولان، متمایز ساختن تعمید مسیحی از تعمید یحیی است، نه چیز دیگری.
اما در خصوص نکتهٔ دوم، یعنی روش اجرای تعمید، باید بگوییم که در روزگار مسیح افراد در آب فراوان فرو برده میشدند. این الگویی است که عهدجدید به ما ارائه میدهد. نکتهای که در اینجا باید متذکر شویم، این است که تعمیددادن و تعمیدگرفتن یک «حکم صریح» است. تعمید امری اختیاری نیست، اما متأسفانه در عهدجدید، نحوهٔ اجرای تعمید «حکم» نشده است، بلکه فقط الگویی داده شده است. سؤالی که پیش میآید، این است که اگر در جایی آبِ فراوان موجود نباشد، تکلیف چیست؟ برای مثال، آن سههزار نفری که در روز پنطیکاست ایمان آوردند و به ایشان «حکم» شد که برای آمرزش گناهان تعمید بگیرند (اعمال ۲:۳۸)، در کجا تعمید گرفتند؟ آیا در حوض سیلوحا؟ نمیدانیم! فقط میدانیم که در اورشلیم و در حوالی آن، رودخانهای وجود نداشت. نمونهٔ دیگر، تعمید زندانبان فیلیپی و اعضای خانوادهاش میباشد. کلام خدا در اعمال ۱۶:۳۳ میفرماید: «در همان ساعت از شب، زندانبان آنها را برداشته، زخمهایشان را شست و بیدرنگ او همهٔ اهل خانهاش تعمید گرفتند.» آیا زندانبان فیلیپی آنقدر ثروتمند بود که در خانهٔ خود استخر داشت؟ آیا در آن ساعت شب، پولس و سیلاس که زخمی بودند، آنها را به رودخانه بردند و تعمید دادند؟ نمیدانیم! اما یک چیز را با قطع و یقین میدانیم و آن اینکه، از دیرباز در کلیسا مرسوم بود که اگر در جایی آب بهاندازهٔ کافی وجود نداشته باشد، سه بار بر سر داوطلب آب بریزند. این را باز از همان کتاب کوچک «دیداخه» میدانیم. در این کتابچه، در باب تعمید میگوید: «روش تعمیددادن اینچنین است. پس از تکرار تمام آنچه گفته شد، بهنام «پدر و پسر و روحالقدس» در آب روان فرو ببرید. اگر آبِ روان در دسترس نبود، در آبِ معمولی فرو ببرید. این آب باید تا حد امکان سرد باشد؛ درغیراینصورت، گرم. اگر هیچیک عملی نبود، آنگاه سه بار بر سر شخص آب بریزید بهنام «پدر و پسر و روحالقدس». هم تعمیددهنده و هم تعمیدگیرنده، همچنین بقیهٔ افرادی که میتوانند، باید پیش از تعمید روزه بگیرند. اما باید به خودِ داوطلب گفته شود که یک یا دو روز قبل، روزه بگیرد. به همین دلیل است که بسیاری از کلیساها، هنوز نیز داوطلب را با ریختن آب بر سر او تعمید میدهند.